.png){kind=small}
- Jasnota biała – charakterystyka i występowanie
- Właściwości jasnoty białej
- Jakie działanie wykazuje jasnota biała?
- Zastosowanie jasnoty białej w kosmetyce
- W jaki sposób jasnotę białą można wykorzystać w kuchni?
- Jakie są przeciwwskazania do stosowania jasnoty białej?
Jasnota biała (Lamium album) to jedna z tych roślin, które często mijamy podczas spacerów, nie zdając sobie sprawy z jej niezwykłych właściwości. Choć na pierwszy rzut oka może przypominać popularną pokrzywę, jej delikatne, białe kwiaty i brak parzących „włosków” wyraźnie ją odróżniają. W tradycyjnej medycynie ludowej jasnota biała była ceniona za swoje liczne właściwości lecznicze, a współczesne badania pomagają odkrywać coraz więcej jej zalet. Od wsparcia w leczeniu chorób układu pokarmowego po właściwości przeciwzapalne – jasnota biała zasługuje na bliższe poznanie. Przyjrzymy się bliżej właściwościom oraz potencjalnym zastosowaniom tej fascynującej rośliny.
Jasnota biała – charakterystyka i występowanie
Jest to roślina wieloletnia z rodziny jasnotowatych (Lamiaceae), która jest powszechnie spotykana w całej Europie, Azji i Ameryce Północnej. Jasnota jest rośliną synantropijną, co oznacza, że często rośnie w pobliżu siedzib ludzkich, na nieużytkach, przydrożach i w ogrodach. Wyglądem przypomina pokrzywę, jednak jej liście, w przeciwieństwie do pokrzywy, nie parzą. Z tego powodu bywa nazywana głuchą pokrzywą, martwą pokrzywą albo białą pokrzywą. Charakteryzuje się białymi, miododajnymi kwiatami, które przyciągają owady zapylające. W lecznictwie wykorzystuje się głównie kwiaty jasnoty białej, które zbiera się i suszy. W sklepach zielarskich i ze zdrową żywnością dostępne są one w postaci suszu do sporządzania naparów i okładów, a także jako składnik gotowych mieszanek ziołowych i suplementów diety.
Właściwości jasnoty białej
Jasnota biała jest ceniona za swoje liczne właściwości lecznicze, które od wieków znajdują zastosowanie w medycynie ludowej. Roślina ta działa przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, moczopędnie i uspokajająco. Ponadto wspiera układ trawienny i oddechowy, pomaga w leczeniu schorzeń skóry oraz łagodzi objawy menopauzy. Za te korzystne efekty odpowiada bogaty skład chemiczny jasnoty białej, w którym znajdują się m.in.:
- flawonoidy jak rutyna czy kwercyna,
- garbniki
- saponiny
- glikozydy
- sole mineralne
- kwasy organiczne
- witamina A
- witamina C
- olejki eteryczne
Te składniki sprawiają, że jasnota biała jest wszechstronnym środkiem leczniczym, który może być stosowany zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie. Wspomaga ona regenerację organizmu, działa oczyszczająco i wzmacnia układ odpornościowy.
Jakie działanie wykazuje jasnota biała?
Tak zwana pokrzywa biała ma szerokie spektrum działania, które czyni ją wartościowym środkiem w naturalnej medycynie. Przede wszystkim wykazuje działanie:
- przeciwzapalne,
- przeciwbakteryjne,
- regenerujące,
- moczopędne,
- przeciwkrwotoczne,
- ściągające,
- wykrztuśne,
Właściwości te sprawiają, że jest pomocna podczas leczenia infekcji układu moczowego oraz stanów zapalnych skóry. Działa moczopędnie, co wspomaga usuwanie toksyn z organizmu i jest pomocne przy problemach z zatrzymywaniem wody. Jasnota biała wpływa również korzystnie na gospodarkę hormonalną, szczególnie u kobiet. Dzięki swoim właściwościom łagodzącym może zmniejszać objawy menopauzy, takie jak uderzenia gorąca, drażliwość i problemy ze snem. Działa również uspokajająco, co pomaga w redukcji stresu i poprawie nastroju. Z uwagi na swoje właściwości przeciwskurczowe, może być stosowana w celu łagodzenia bóli menstruacyjnych. Regularne stosowanie jasnoty białej może wspomagać funkcjonowanie układu trawiennego, usprawnić perystaltykę jelit i złagodzić dolegliwości żołądkowe.
Zastosowanie jasnoty białej w kosmetyce
Roślina ta znajduje również zastosowanie w kosmetyce, dzięki swoim cennym właściwościom pielęgnacyjnym i leczniczym. Ekstrakty z jasnoty białej są cenione za działanie przeciwzapalne, antybakteryjne i łagodzące, co czyni je idealnymi składnikami produktów przeznaczonych do pielęgnacji skóry problematycznej, skłonnej do podrażnień i trądziku. Zawarte w niej flawonoidy i garbniki pomagają w walce z wolnymi rodnikami, co spowalnia procesy starzenia się skóry i poprawia jej ogólną kondycję. Jasnota biała nawilża i odżywia skórę, a jej właściwości ściągające pomagają zwężać pory i redukować nadmierne wydzielanie sebum.
W kosmetykach do włosów jasnota biała jest stosowana w celu wzmocnienia cebulek, zapobiegania wypadaniu włosów oraz łagodzenia podrażnień skóry głowy. Dzięki tym wszechstronnym właściwościom jasnota biała jest coraz częściej wykorzystywana w różnorodnych produktach kosmetycznych, takich jak kremy, toniki, maseczki oraz szampony i odżywki. Można też korzystać z naparu, którym po przestudzeniu można przemywać twarz.
W jaki sposób jasnotę białą można wykorzystać w kuchni?
Choć mniej znana jako składnik kulinarny, może być z powodzeniem wykorzystywana w kuchni. Młode liście jasnoty białej można spożywać na surowo, dodając je do sałatek, kanapek czy jako dekorację do potraw. Dzięki delikatnemu smakowi, liście te doskonale komponują się z różnorodnymi składnikami, wzbogacając dania o cenne witaminy i minerały. Jasnotę białą można również gotować, dusząc jej liście jak szpinak lub dodając je do zup i sosów, a także smoothies.
Kwiaty jasnoty białej mogą być wykorzystywane do aromatyzowania napojów, np. herbat czy lemoniad. Można je również suszyć i dodawać do mieszanek ziołowych, które stanowią bazę do naparów wspomagających trawienie i ogólne zdrowie. Dzięki wszechstronnemu zastosowaniu jasnota biała może stać się ciekawym i zdrowym dodatkiem do codziennej diety.
Jakie są przeciwwskazania do stosowania jasnoty białej?
Mimo licznych korzyści zdrowotnych jasnota biała powinna być stosowana z umiarem. Zrezygnować z niej powinny przede wszystkim kobiety w ciąży i karmiące piersią. Osoby z nadwrażliwością lub alergią na rośliny z rodziny jasnotowatych powinny unikać jej stosowania, aby nie wywołać reakcji alergicznych. Ponadto osoby z chorobami przewlekłymi, szczególnie układu moczowego, nerek czy serca, powinny skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem kuracji jasnotą białą, ze względu na jej działanie moczopędne, które może wpływać na gospodarkę elektrolitową i pracę nerek.
