Wspieranie odporności, niski IG, wysoka zawartość błonnika, działanie przeciwnowotworowe to tylko kilka powszechnie znanych właściwości owoców malin, ale czy wiecie, że nie tylko te części tej rośliny wykazują pozytywne właściwości dla zdrowia? Dziś kilka słów o olejku uzyskiwanym z pestek malin.
Maliny – jak pozyskuje się olejek z pestek malin?
Maliny to średniej wielkości krzewy dorastające do 2 metrów wysokości. Znanych jest ok. 250 gatunków z czego ok. 100 można spotkać na terenie Europy. Polska jest jednym z czołowych producentów owoców maliny w Europie i na świecie. Najczęściej sprzedawane są w formie surowej lub soków. Producenci chcąc jak najwydajniej przeprowadzać proces produkcji soków i jak najmniej marnować pozyskany substrat, zaczęli się zastanawiać jak można wykorzystać produkty uboczne tego procesu. Produktami tymi są miazga malin w której w dużych ilościach występują pestki. W ten sposób przez tłoczenie na zimno powstał olej z pestek malin. Wydajność tłoczenia wacha się w przedziale od 5 do 20 %. Zbadano skład oleju i kazało się, że jest on niezwykle korzystny, dlatego by zachować jak najwięcej dobroczynnych właściwości oleju tego często nie poddaje się filtracji po tłoczeniu. Uzyskany w ten sposób olej ma brunatno-żółty kolor i charakterystyczny owocowy zapach, za który podobnie jak w owoców malin odpowiada keton malinowy (C10H1202). Dzięki dużej zawartości substancji o działaniu przeciwutleniającym zachowuje wysoką stabilność. Jest olejek, który można stosować zarówno w celach spożywczych jak i kosmetycznych [1] [2] [3].
Właściwości zdrowotne olejku z pestek malin:
Olej z pestek malin to przede wszystkim bomba antyoksydantów. Zawiera on duże ilości tokoferoli (nawet 198 mg/100 g oleju w tym: a-tokoferol- 71; y-tokoferol- 272; A-tokoferol- 17,4), w tym witaminy E oraz karotenoidów (ok. 23 mg/100 g oleju) i witaminy A. Związki te wykazują silne właściwości przeciwutleniające nadając olejkowi właściwości antymutagenne i zapobiegające wielu chorobą cywilizacyjnym. Właściwości te dodatkowo wzmacnia spora zawartość kwas elagowy o udowodnionym naukowo działaniu przeciw mutagennym, zabezpiecza przed mutacjami oraz wykazuje właściwości przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe. W kosmetologii natomiast olej ten dzięki tym właściwościom uważa się jako olej o działaniu odmładzającym. Bardzo dobrze natłuszcza, nawilża skórę i wygładza zmarszczki [1] [2] [3] [4] [5].
Kolejną wyjątkową cechą olejku z pestek malin jest rozkład kwasów tłuszczowych. Tłuszcz stanowi ok 90% składu olejku, z czego większość to niensycone kwasy tłuszczowe. Wśród nich znaleźć można: kwas alfa-linolenowy/ALA (omega -3) stanowi ok. 23,9 %, linolenowy/LA (omega-6) – ok. 57,5%, kwas oleinowy/OA (omega-9) – ok. 13,3%, kwas eikozenowy/EA (omega-9) ok. 0,4%. Kwasy te należ do tzw. NNKT– niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, czyli takich które należy dostarczyć z zewnątrz do organizmu dla jego prawidłowego działanie. Warto tu wspomnieć także o proporcji kwasów omega-3 do omega-6, która w olejku z pestek malin wynosi ok. 1:3. Nasycone kwasy tłuszczowe stanowią jedynie niewielką część tego oleju: kwas palmitynowy ok. 2,1%, kwas stearynowy ok. 0,9% [5] [6] [7] [8].
Jedną z zaskakujących właściwości oleju z pestek malin jest jogo działanie przeciwsłoneczne przeciw promieniowaniu UV-B i UV-C. Brakuje danych jaki współczynnik ochrony przeciwsłonecznej SPF (ang. sun protection factor) posiada ten olej; w badaniach waha się on od 28-50. Dzięki dużej zawartości witaminy A wykazuje on silniejsze właściwości przeciwsłoneczne, a tym samym zdolności regeneracji i rozwoju komórek niż inne oleje roślinne. Zapobiega tzw. fotostarzeniu się skóry i powstawaniu przebarwień. Ze względu na brak wystarczających badań potwierdzających wystarczającą ochronę przeciwsłoneczna jako samodzielnego preparatu, zaleca się używanie go jako dodatku lub serum pod krem z filtrem [1] [2] [3] [9].
Przedostatnimi chodź pewnie nie jedynymi korzyściami oleju z pestek malin są właściwości przeciwzapalne i przeciwalergiczne. Właściwość ta zawdzięcza m.in. zawartościkwasu gamma-linolenowego, który to hamuje nadmierną odpowiedź układu immunologicznego oraz zmniejsza nasilenie stanu zapalnego o etiologii wirusowej lub bakteryjnej. W związku z powyższym olej ten znalazła zastosowanie m.in. w pastach do zębów, kremach, balsamach i emulsjach [2] [10].
Szczególne zainteresowanie olejek ten zyskał w kosmetologii. I nic dziwnego, gdyż pomocny jest zarówno w przypadku cery suchej jak i tłustej. Stosowany na tłustą cerę trądzikową powoduje regulację pracy gruczołów łojowych oraz odblokowanie porów skóry i redukcję zaskórników. Stosowany natomiast do cery suchej poprawia barierę lipidową naskórka i chroni przed transepidermalną – przezskórną utratą wody TEWL. Tę właściwość olejek ten zawdzięcza zawartości kwasu linolowego, który wykazuje dwojakie działanie w zależności od stanu skóry [11].
Olejek ten wprowadzony do diety zwiększy zawartość nienasyconych kwasów tłuszczowych, witamin i składników o działaniu antyoksydacyjnym w naszej diecie. Ze względu na często obserwowany niedobór kwas alfa-linolowego u osób z łuszczycą, egzemą, nadwrażliwością skóry na reakcje alergiczne, którego w oleju z pestek malin występują spore ilości, wydaje się szczególnie korzystne rozważenie włączenia go do diety [11].
Zastosowanie olejku z pestek malin:
Olejek z pestek malin stosować można jako:
-środek natłuszczający zarówno do skóry jak i włosów
-środek nawilżający
-preparat przeciw transepidermalnej utracie wody
-ochrona przed procesem starzenia dla skóry
-dodatek do preparatów z filtrem, zwiększający ich skuteczność
-olejek do masażu
-źródło nienasyconych kwasów tłuszczowych
PODSUMOWANIE:
Olejek z pestek malin jest olejem o dużej zwartości nienasyconych kwasów tłuszczowych, szczególnie omea-3, właściwościach przeciwsłonecznych, przeciwzapalnych i antyoksydacyjnych. Ponadto stosowany na skórę natłuszcza, zapobiega przeciw utrata wody oraz odmładza ją.
BIBLIOGRAFIA:
- Baranowska A i wsp.: Właściwości prozdrowotne owoców maliny właściwej (Rubus idaeus L.); Probl Hig Epidemiol 2015, 96(2): 406-409
- Kalinowska N., Nowak I., Zielińska A.: Właściwości oleju z pestek malin wykorzystywane w kosmetyce; Kosmetologia Estetyczna 2017, 2(6): 121-123
- Oomaha B.D. , Ladet S. , Godfrey D.V., Liang J., Girard B.: Characteristics of raspberry (Rubus idaeus L.) seed oil, Food Chemistry 2000, 69: 187-193.
- Nowak I., Zielińska A.: Kwasy tłuszczowe w olejach roślinnych i ich znaczenie w kosmetyce; CHEMIK 2014, 68 (2): 103–110
- Bae J.Y., Choi J.S., Kang S.W., Lee Y.J., Park J., Kang Y.H., Dietary compound ellagic acid alleviates skin wrinkle and inflammation induced by UV-B irradiation. Exp Dermatol. 2010; 19 (8): 182‒90.
- Obiedzińska A., Waszkiewicz-Robak B.: Oleje tłoczone na zimno jako żywność funkcjonalna; ŻYWNOŚĆ, Nauka. Technologia. Jakość. 2012, 1(80): 27-44
- Ligęza Małgorzata i wsp.,: Ocena składu i czystości mikrobiologicznej olejów zimnotłoczonych firmy OleoWita; Forum Dermatologicum 2016, 2 (2): 85-89
- Martysiak-Żurowska Dorota, Drapała Łukasz: Struktura triacylogliceroli olejów z nasion truskawki, maliny i czarnej porzeczki; ŁUSZCZE JADALNE, 45(nr 1-2), 11-20
- Całka Maria , Pawlica Paweł J.: Substances of natural origin used in the sun protection of the skin; EJMT 2019, 3(24); 29-37
- Żynda M. , K. Byczyk: Holistyczne podejście do pielęgnacji słonecznej, Farmacom 2016, 1(25) :44-46
- Frontczak-Baniewicz Małgorzata, Stateczna-Mędrek Agnieszka, Sulejczak Dorota: Zastosowanie olejów roślinnych w kosmetologii; WIELOASPEKTOWOŚĆ PRACY KOSMETOLOGA; Gdańsk – Warszawa 2017