.png){kind=small}
- Czym jest melatonina?
- Gdzie występuje melatonina?
- Melatonina jako suplement diety
- Z czym nie łączyć melatoniny i jakie są przeciwwskazania do jej stosowania?
Problemy ze snem stają się zjawiskiem coraz powszechniejszym. Badania dowodzą, że nawet połowa ludzi zmaga się z trudnościami związanymi z zasypianiem lub niską jakością snu. To alarmujące dane, które wskazują nie tylko na zaniedbania w zakresie zdrowego rytmu dnia, ale także odzwierciedla presję i obciążenia współczesnego życia.
Codzienna gonitwa myśli, zmartwienia o finanse, bezpieczeństwo zatrudnienia czy niepewność jutra powodują, że wiele osób żyje w nieustannym napięciu. Życie w takim stanie staje się niemałym wyzwaniem, a wypracowanie mechanizmów radzenia sobie ze stresem jest coraz trudniejsze. Dlatego konieczne jest podjęcie właściwych działań jak najszybciej, aby zapobiec narastającym problemom i ich długofalowym konsekwencjom.
Zdrowy sen to skuteczna broń w walce ze stresem, ale napięcie często utrudnia zaśnięcie. Tu z pomocą przychodzi melatonina – naturalny hormon, który reguluje rytm dobowy i wspiera regenerujący odpoczynek. Dowiedz się, jak działa i dlaczego warto skorzystać z cennych właściwości melatoniny.
Czym jest melatonina?
Melatonina pełni decydującą rolę w regulacji rytmu dobowego u ssaków. Powstaje z tryptofanu, aminokwasu obecnego w diecie, w skomplikowanym procesie metabolicznym, w którym uczestniczy również serotonina – ważny neuroprzekaźnik i hormon. Wytwarzanie melatoniny zachodzi głównie w szyszynce, małym, ale silnie unaczynionym gruczole znajdującym się w centralnej części mózgu. Neurohormon nie jest przechowywany w szyszynce, ale uwalniany w sposób pulsacyjny do krwiobiegu, rozprowadzając się po całym organizmie.
Poziom melatoniny w organizmie jest zmienny, i w dużej mierzy jest zależny od pory dnia. Wieczorem jej stężenie wzrasta, sygnalizując nadchodzący sen. Natomiast rano, jej poziom spada, co stanowi sygnał do obudzenia i rozpoczęcia aktywności.
Gdzie występuje melatonina?
Melatonina jest neurohormonem, który występuje u kręgowców i pełni istotną rolę w regulacji różnych procesów biologicznych. Produkuje ją przede wszystkim szyszynka, a jej synteza ściśle związana jest z cyklem dnia i nocy. Aktywność tego gruczołu wydzielniczego reguluje światło, a specjalne komórki – pinealocyty – umożliwiają mu odbieranie sygnałów świetlnych pochodzących z siatkówki oka. W zależności od dobowego rytmu świetlnego, pinealocyty wydzielają melatoninę zarówno do krwi, jak i płynu mózgowo-rdzeniowego.
Oprócz szyszynki melatonina występuje również w innych narządach oraz komórkach organizmu, gdzie pełni różnorodne funkcje, w tym także działanie lokalne. Jest obecna w takich strukturach jak:
- siatkówka oka,
- szpik kostny,
- przewód pokarmowy,
- skóra,
- gonady,
- limfocyty,
- płytki krwi.
Melatonina, w wymienionych strukturach, pełni rolę przeciwutleniacza i przeciwzapalnego środka ochronnego, który pomaga chronić przed stresem oksydacyjnym, infekcjami, czy działaniem toksyn. Działając w miejscach jej wytwarzania, melatonina ma zdolność neutralizowania szkodliwych czynników w organizmie.
Zainteresowanie melatoniną wykracza jednak poza organizmy ludzkie. Zjawisko jej obecności stwierdzono również u roślin. Na przykład korzenie, kwiaty i nasiona niektórych gatunków roślin wykazują wysokie stężenie tego hormonu. W takich przypadkach pełni on funkcję ochronną w odpowiedzi na niekorzystne warunki środowiskowe, takie jak nadmierna ekspozycja na promieniowanie UV. Ponadto melatonina zawarta w roślinach stosowanych w tradycyjnej medycynie chińskiej, a także w niekonwencjonalnym leczeniu, może mieć wpływ na organizm osób ją spożywających, wykazując właściwości terapeutyczne.
Melatonina jako suplement diety
Melatonina, zarówno w formie leku, jak i suplementu diety dostępnego bez recepty, zyskuje coraz większe uznanie wśród osób szukających naturalnych sposobów na poprawę jakości snu. Jej stosowanie, pomaga znacznie skrócić czas potrzebny do zaśnięcia, zmniejsza liczbę przebudzeń w trakcie nocy i korzystnie wpływa na głębokość oraz regeneracyjność snu. Oprócz tradycyjnego zastosowania jako środek wspomagający sen, melatonina jest również niezwykle pomocna w przypadku osób zmieniających strefy czasowe (w przypadku tzw. jet lag syndrome), a także dla tych, którzy pracują w nocy. Może skutecznie ułatwiać przestawienie organizmu na nowy rytm dobowy.
Innym istotnym zastosowaniem melatoniny jest regulacja cyklu snu i czuwania u osób niewidomych, u których produkcja naturalnej melatoniny w organizmie może być zaburzona. Dzięki niej osoby te mogą lepiej dopasować rytm snu do naturalnych cykli biologicznych.
Dodatkowo badania wskazują, że suplementy z melatoniną pomagają również w redukcji napięcia mięśniowego, szczególnie w trakcie fazy REM snu, co może mieć korzystny wpływ na regenerację organizmu. Na rynku dostępne są różnorodne formy preparatów zawierających melatoninę, w tym tabletki, roztwory płynne i spray, co umożliwia dostosowanie sposobu aplikacji do indywidualnych preferencji użytkowników.
Z czym nie łączyć melatoniny i jakie są przeciwwskazania do jej stosowania?
Stosowanie melatoniny z innymi lekami może zmieniać jej stężenie we krwi. Szczególną ostrożność należy zachować łącząc ją z lekami uspokajającymi (benzodiazepiny, opioidy, leki przeciwhistaminowe), gdyż może to prowadzić do zaburzeń myślenia i koordynacji, zwłaszcza u osób starszych. Po przyjęciu melatoniny nie należy prowadzić pojazdów ani wykonywać skomplikowanych czynności.
Melatonina może osłabiać działanie leków przeciwzakrzepowych, co zwiększa ryzyko krwawienia, oraz redukować skuteczność leków przeciwdrgawkowych. Leki wpływające na metabolizm w wątrobie, takie jak omeprazol, mogą podwyższać jej stężenie, a inne, jak karbamazepina, je obniżać.
Osoby z chorobami wątroby powinny skonsultować stosowanie melatoniny z lekarzem. Przeciwwskazaniami do jej stosowania są m.in. niewydolność nerek, choroby hormonalne, autoimmunologiczne, reumatoidalne zapalenie stawów, depresja, ciąża oraz karmienie piersią.
Spożywanie alkoholu z melatoniną zwiększa ryzyko niepożądanych reakcji, takich jak problemy z oddychaniem, zawroty głowy czy uszkodzenie wątroby.
