.png){kind=small}
SPIS TREŚCI
Przyprawy stanowią nieodzowny element wielu dań, ale nie tylko. Dzięki swoim walorom smakowym i zapachowym, mogą urozmaicić nasze życie. To właśnie dzięki nim, możemy odkrywać nowe smaki, kuchnie oraz eksperymentować z coraz to nowszymi ich mieszankami. Na pewno wielu z nas nie wyobraża sobie bez nich codziennego odżywiania. Warto jednak zaznaczyć, że praktycznie większość przypraw poza smakiem i zapachem, posiada wiele prozdrowotnych właściwości. Nie sposób omówić ich wszystkich. Dlatego też w niniejszym artykule weźmiemy na warsztat te najbardziej popularne w naszym kraju.
Czym tak właściwie, są przyprawy?
Przyprawy w swojej naturze zwykły podkręcać smak i zapach rozmaitych potraw. Czasem także wpływają na wygląd wizualny dań. Warto chociażby wspomnieć o kurkumie czy szafranie. Z uwagi na fakt, iż bardzo trudno spożyć ich większą ilość, są traktowanie jedynie jako dodatek. Czym w takim razie różnią się od ziół? Sprawa jest nieco skomplikowana. Utarło się, że obie nazwy mogą być stosowane zamiennie. Nie mniej jednak zioła, to zwykle liście pachnących roślin, bez zdrewniałych łodyg. Dodatkowo, najczęściej nazywa się je tak w formie nieprzetworzonej. Przykładami mogą być chociażby: bazylia, mięta, natka pietruszki czy koperek. Panuje jeszcze przekonanie, jakoby przyprawy były bardziej aromatyczne od ziół, ale także występowały częściej w formie suszonej. Rozróżnić możemy przyprawy ziołowe, korzenne i warzywne. Występują także inne przyprawy, do których należą chociażby rozmaite sosy, miód, bakalie, ale również cukier i sól. Jest to więc bardzo szeroka grupa produktów.
Pieprz czarny
Niewątpliwie jest jedną z bardziej popularnych przypraw w naszym kraju. Należy do szerokiej grupy przypraw korzennych. To co spożywamy pod nazwą pieprzu, w istocie jest nasionami roślin z gatunku pieprzowatych. Swój charakterystyczny smak zawdzięcza natomiast piperynie. Jej zawartość w ziarnach, może dochodzić do niemal 9%. Poza właściwościami smakowo-zapachowymi, może nieść wiele pozytywnych działań dla naszego organizmu. Wpływa chociażby na regulacje procesów trawiennych w żołądku. Zmniejsza ryzyko wystąpienia biegunek, zaparć, ale również kolek. Sama piperyna natomiast, może przyśpieszać metabolizm i spalanie tkanki tłuszczowej. Warto jednak w tym miejscu nadmienić, że zbyt wysokie jej spożycie, może znacznie wzmagać apetyt. Czarny pieprz wykazuje także wpływ na układ sercowo-naczyniowy. Obniża ciśnienie krwi, zwiększając jednocześnie dotlenienie tkanek. Wykazuje także działanie wykrztuśne, przeciwgorączkowe i antyoksydacyjne. Świetnie zwalcza wole rodniki, tym samym obniżając ryzyko wystąpienia niektórych nowotworów. Warto także wspomnieć o jego pozytywnym wpływie na zwiększenie wchłaniania niektórych witamin i minerałów. Mowa o witaminie A, C, ale również beta-karotenie i selenie.
Gałka muszkatołowa
Gałka muszkatołowa, także jest nieodzownym elementem polskiej kuchni. Należy do grupy przypraw korzennych i jest otrzymywana z suszonych nasion muszkatołowca korzennego. Sama przyprawa pozytywnie wpływa na nasz układ pokarmowy. Poprawia trawienie, ale także zapobiega powstawaniu wrzodów żołądka. Może wspomagać produkcje żółci oraz soku żołądkowego. W gałce muszkatołowej znajduje się substancja posiadająca silne właściwości przeciwzapalne – eugenol. Spowalnia on wytwarzanie oraz redukuje uwalnianie substancji odpowiedzialnych za uszkadzanie błon śluzowych, szczególnie żołądka. Spożycie tej przyprawy, może także być korzystne dla układu sercowo-naczyniowego. Substancje w niej zawarte wykazują działanie zmniejszające agregację płytek krwi, czyli redukują się ich zlepianie. Jest to szczególnie ważne w profilaktyce choroby zakrzepowej. Dodatkowo wykazano, że posiada właściwości zwiększające ukrwienie tkanek. Przekłada się to na jej potencjalnie korzystny wpływ we wspomaganiu leczenia problemów z erekcją u mężczyzn. Substancją odpowiedzialną za takie działanie jest mirystycyna. Warto dodać, że jest ona wykorzystywana właśnie w lekach na potencję. Wykazuje także właściwości zmniejszające apetyt, przez co może być pomocna dla osób pragnących zredukować masę ciała.
Pieprz Cayenne – czyli pieprz kajeński
Wbrew pozorem, nie ma zbyt wiele wspólnego ze standardowym pieprzem. Jest to nic innego jak suszone, a następnie zmielone papryki – odmiany cayenne. Warto nadmienić, iż jest to przyprawa bardzo ostra w smaku, ale to właśnie z tej ostrości wynikają jego prozdrowotne właściwości. Chodzi oczywiście o kapsaicynę, która to warunkuje ten ostry smak. Posiada właściwości przeciwzapalne i przeciwbólowe, ale także może przyśpieszać przemianę materii. Pieprz kajeński jest szczególnie polecany osobom cierpiącym na rozmaite nerwobóle, bóle głowy i migreny. Pamiętajmy, że nie jest on lekiem, ale mimo wszystko udowdniono jego pozytywny wpływ na uśmierzenie właśnie tych dolegliwości. Dodatkowo indukuje wydzielanie soku żołądkowego, żółci i zwiększa perystaltykę jelit. Rozgrzewa organizm, tym samym wspomagając spalanie zbędnego tłuszczu i może działać przeciwbakteryjnie. Dzięki tej właściwości, jest także dobrym środkiem wspomagającym leczenie przeziębienia, jak i może udrażniać zatkany nos. Warto także pamiętać, że stosowany w nadmiarze, może mocno podrażniać błonę śluzową żołądka, oraz działać niekorzystnie na pracę wątroby i nerek.
Gorczyca
Gorczyca to jedna z najstarszych przypraw na świecie. Używana była już w starożytności. Dziś chyba najczęściej dodajemy ją do wszelakich kiszonek, ale także stanowi istotny składnik musztard. To co znamy pod nazwą gorczycy, jest w istocie nasionami rośliny z rodziny kapustowatych. Poza smakiem, zapachem i właściwościami konserwującymi, ona także wykazuje wiele korzystnych dla nas zastosowań. Pierwszym dobrodziejstwem jakie dla nas oferuje, jest wysoka zawartość śluzu w skórce (15-18%). Substancja ta po spożyciu, pokrywa błonę śluzową żołądka, łagodząc podrażnienia, ból i ewentualne stany zapalne. Nasiona gorczycy mogą także łagodzić nadkwasotę, ale również stany zapalne jelit. Dodatkowo mogą pełnić także rolę naturalnego środka przeczyszczającego, a to za sprawą delikatnego spulchniania mas kałowych w jelicie grubym. Gorczyca jest także zalecana osobom cierpiącym na brak łaknienia i niestrawność. To za sprawą właściwości polegających na nieznacznym wzmożeniu wydzielania kwasu solnego i perystaltyki jelit.
Czarnuszka siewna
Czarnuszka ze względu na charakterystyczny ostrawy smak znalazła zastosowanie w kuchni jako zamiennik ostrych przypraw, ale i nie tylko. Warto nadmienić, że ta przyprawa znana była już przez starożytnych Egipcjan. Zwykli oni mawiać, że ta przyprawa jest w stanie wyleczyć wszystko, za wyjątkiem śmierci. Dziś wiemy, że te słowa kryją w sobie ziarno prawdy. Czarnuszka bowiem, może zapobiegać powstawaniu wrzodów żołądka i chronić ten organ przed uszkodzeniami spowodowanymi rozmaitymi stanami zapalnymi. Co więcej zapewnia ochronę także wątrobie oraz nerkom, przed toksycznym działaniem leków i innych związków chemicznych. Poza byciem smaczną przyprawą, znalazła także zastosowanie w medycynie tradycyjnej. Może wspomagać leczenie astmy, cukrzycy i nadciśnienia. Dodatkowo jej stosowanie warto rozważyć w przypadku wystąpienia rozmaitych chorób pasożytniczych. Polecana jest także kobietom karmiącym, w przypadku problemów z laktacją.
Kurkuma
Kurkuma jest przyprawą znaną szczególnie ze swojego koloru oraz obecności w różnych mieszankach przyprawowych. Niekiedy nazywana “magicznym złotem”, jest szeroko wykorzystywana i ceniona na całym świecie. Jest to suszony, a następnie mielony korzeń ostryżu – byliny, należącej do rodziny imbirowatych. Dzięki wysokiej zawartości kurkuminy, znalazła zastosowanie nie tylko jako przyprawa. Wykazuje właściwości redukujące skurcze menstruacyjne, dlatego jest szczególnie polecana kobietom ciepiącym na bolesne miesiączki. Dodatkowo, może pomóc w takich schorzeniach jak: choroby układu oddechowego, choroby pasożytnicze, rozmaite zapalenia błon śluzowych, choroby wątroby i wrzody żołądka. Od dawna trwa dyskusja o potencjalnych właściwościach przeciwnowotworowym kurkuminy. W świetle najnowszych badań, może ona wspomagać terapie przeciwnowotworowe, ale nie należy jej traktować w kategoriach leku na raka. Warto także wspomnieć o jej właściwościach antybakteryjnych i przeciwwirusowych. Co więcej, może być świetnym dodatkiem do terapii chorób neurodegeneracyjnych. Mowa o chorobie Alzheimera, czy udarze mózgu. Dzieje się tak za sprawą zawartego w niej tumeronu. Ten związek chemiczny pobudza namnażanie się, jak i różnicowanie komórek nerwowych w mózgu. Wpływa też na ich regenerację po różnych urazach, w tym mechanicznych.
Podsumowanie
Przyprawy, jak i zioła poza smakiem i aromatem, mogą nas pozytywnie zaskoczyć także jeżeli chodzi o ich inne właściwości. W tym artykule skupiliśmy się na najpopularniejszych przyprawach, jednocześnie posiadających najszersze spektrum działania. Warto nadmienić, że praktycznie każde zioło czy przyprawa może potencjalnie, być źródłem substancji aktywnych dobrych dla naszego organizmu. Niesie to także, ze sobą potencjalne ryzyko skutków ubocznych. Dlatego, jak ze wszystkim i w tym przypadku należy zachować umiar.
Bibliografia
- Kania M., Baraniak J., Właściwości lecznicze roślin przyprawowych na przykładzie ostryżu długiego, „Postępy Fitoterapii” 2015, nr 22.
- Grotto D., 101 produktów dla zdrowia i życia, przeł. Olejnik D., wyd. Vesper, Poznań 20103.
- Ożarowski A., Jaroniewski W., Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1987
Bardzo przydatny artykuł
Waro korzystac z szerokiej gamy przypraw
dziękujemy:)