Nasze nerki, są niezwykle skomplikowanym i niezbędnym narządem w naszym ciele. Odpowiadają za produkcje moczu i filtrację krwi, pozbywając się jednocześnie szkodliwych związków chemicznych. Powstają one w wyniku przemian metabolicznych, zachodzących w każdej sekundzie funkcjonowania naszego organizmu. Stan nerek jest bardzo istotny dla zachowania zdrowia na lata, a ich nawet niewielkie uszkodzenia z pewnością odczujemy niemal natychmiast. Dlatego warto zadbać o ich stan, jak i nie przysparzać im dodatkowej pracy. W niniejszym artykule postaramy się wskazać produkty, które mogą pozytywnie wpływać na pracę nerek, jak i zwiększyć ich wydolność.
Nerki – dlaczego, są tak ważne dla zachowania zdrowia?
Nerki, są jednym z elementów układu moczowo-płciowego. Poza pełnieniem roli wydalniczej, są również odpowiedzialne za utrzymanie prawidłowej homeostazy organizmu, ale także trudnią się produkcją rozmaitych hormonów. Nasze nerki należą do narządów parzystych, lecz znane są również przypadki występowania w ciele – 3 a nawet większej ich ilości. Kształt przywodzi na myśl ziarna fasoli, natomiast kolor nerek w skutek bardzo wysokiej zawartości krwi jest brunatnoczerwony. Co ciekawe, w przypadku przeszczepu tych narządów, nie usuwa się tych obecnych już w jamie brzusznej. Do najbardziej istotnych funkcji nerek należy:
- usuwanie z organizmu szkodliwych produktów przemiany materii, które to odbywa się wraz z moczem
- regulacja objętości płynów ustrojowych
- regulacja osmolarności płynów ustrojowych
- wpływ na ciśnienie tętnicze krwi
- resorpcja zwrotna składników odżywczych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania
- wpływ na prawidłowy przebieg erytropoezy, czyli proces namnażania i różnicowania czerwonych krwinek
- wpływ na prawidłowe funkcjonowanie układu kostnego, poprzez produkcje aktywnych form witaminy D3
- wpływ na pH krwi i jej równowagę kwasowo-zasadową, za pomocą możliwości zakwaszenia moczu
Jakie typy produktów, są szczególnie szkodliwe dla nerek?
Nerki, z uwagi na pełnione w naszym organizmie funkcje, są stosunkowo mocno narażone na różnorakie uszkodzenia. Nie oznacza to jednak, że nie możemy mieć realnego wpływu na ich stan. W tym przypadku bardzo istotną rolę odgrywa nasza codzienna dieta. Narządy te, pełnią rolę swoistego filtra. Dlatego też, wszelkie substancje dostarczane do naszego organizmu wraz z pożywieniem – prędzej czy później trafią również do nerek. Z tego powodu, aby zachować zdrowie nerek na długie lata, powinniśmy ograniczyć spożywanie niektórych substancji i produktów. Na te narządy szczególnie niekorzystnie wpływa:
- Zbyt duża podaż soli w diecie – sól także jest niezbędna w zbilansowanej diecie, jednak spożywanie jej w nadmiarze, może szczególnie mocno obciążać nasze nerki
- Nadmierne spożywanie produktów typu fast food – spożywanie tego typu produktów raz na jakiś czas, nie jest oczywiście czymś złym. Natomiast poza ogromną ilością soli, tego typu pożywienie, zawiera duże ilości substancji niekorzystnie wpływających na funkcjonowanie naszych nerek
- Zbyt duża podaż białka w diecie – chociaż ten makroelement, jest podstawowym materiałem budulcowym naszego organizmu, warto wspomnieć o tym, iż spożywanie produktów wysokobiałkowych w nadmiarze, może być bardzo groźne dla nerek i prowadzić do ich uszkodzeń
- Zbyt wysokie spożycie konserw mięsnych – unikać należy w szczególności, tych niskiej jakości. Poza niezbyt wysokim udziałem mięsa w takim produkcie, zawiera on sporo wszelkiego rodzaju wypełniaczy, dodatków do żywności oraz soli. Wszystko to, niekorzystnie wpływa na pracę nerek.
- Wysokie spożycie słodzonych napojów gazowanych – nie jest wielką tajemnicą, że tego typu płyny, zawierają pokaźne ilości cukru, ale również barwników, konserwantów i innych substancji mogących zaburzyć pracę nerek.
- Spożywanie zbyt dużej ilości warzyw bogatych w szczawiany – do takowych należą m.in.: szczaw, szpinak, botwinka czy rabarbar. Nie należy całkowicie rezygnować z ich spożycia, lecz warto wiedzieć, iż związki chemiczne w nich zawarte, mogą przyczyniać się do rozwoju kamieni nerkowych i innych uszkodzeń nerek.
- Palenie tytoniu oraz nadużywanie alkoholu – obie te czynności wiążą się z dostarczeniem do organizmu substancji, mogących uszkodzić nasze nerki. Nadużywanie nikotyny i alkoholu powoduje, że narządy te nie nadążają z ich usuwaniem z ustroju. Dlatego dla własnego bezpieczeństwa i zdrowia, w miarę możliwości lepiej je ograniczyć.
- Zażywanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) – co prawda, zażywanie tego typu leków nie jest do końca zależne od nas samych. Warto jednak wspomnieć o ich potencjalnie niekorzystnym wpływie na nasze nerki, zwłaszcza w dużych dawkach. Mogą zaburzać przepływ krwi przez kłębuszki nerkowe, a w skrajnych przypadkach – powodować poważniejsze uszkodzenia nerek. Dlatego też nie warto sięgać po nie zbyt często, a w sytuacji chociażby bólu głowy, starać się zaradzić temu w inny sposób.
Woda – dlaczego jest tak istotna dla prawidłowego funkcjonowania nerek?
Odpowiednia podaż płynów w diecie jest ważna dla prawidłowego funkcjonowania całego organizmu. Niemniej jednak warto zaznaczyć, że nasze nerki są szczególnie czułe, jeżeli chodzi o wahania zawartości wody w ustroju. Odpowiednia jej podaż pozwala na prawidłowy przebieg filtracji kłębuszkowej oraz pozwala na wydalenie szkodliwych metabolitów wraz z moczem. Natomiast zbyt niski udział wody w diecie, może powodować nadmierną krystalizację szkodliwych związków chemicznych i niemożność ich wydalenia z ustroju w prawidłowy sposób. Co więcej substancje te mogą zacząć odkładać się w samych nerkach, prowadząc tym samym do poważnych powikłań. Aby tego uniknąć należy pić około 2,5 litra płynów dziennie.
Które owoce mogą usprawnić pracę nerek?
Co do tego, że owoce są zdrowe nie trzeba z pewnością nikogo przekonywać. Warto jednak zaznaczyć, iż niektóre z nich mogą być szczególnie cenne w substancje wspomagające pracę nerek. Chociażby żurawina, która to jest bardzo bogatym źródłem substancji chroniących nerki oraz pęcherz moczowy, przed nadmiernym rozwojem bakterii i grzybów. Dobrym wyborem będą również pomarańcze. Zawarte w nich cytryniany, są bardzo pomocne w walce z nadmiernym gromadzeniem się kamieni, a na dodatek utrudniają ich powstawanie. Dodatkowo warto zainteresować się owocami o działaniu moczopędnym. Wymienić można chociażby: agrest, truskawki, czy czarne porzeczki. Włączenie tych owoców do codziennej diety z pewnością pozwoli zminimalizować ryzyko gromadzenia się rozmaitych substancji w samych nerkach, ale także pozwolą je oczyścić.
Warzywa korzystnie wpływające na pracę nerek
Naturalnie najlepiej wybierać warzywa niezawierające w swoim składzie szczawianów lub o ich niskiej zawartości. Natomiast, są również takie, które wykazują szczególnie korzystny wpływ na pracę nerek. Wymienić możemy m.in.: koperek, seler, pomidory, brokuły, marchew, czosnek, cebulę czy bakłażan. Pojawia się pytanie, dlaczego akurat te? Otóż poza bogactwem witamin i minerałów, korzystnie wpływających nie tylko na te narządy, ale również na cały organizm, mogą się poszczycić działaniem moczopędnym, jak i stymulują nerki do wydajniejszej pracy. Dodatkowo przyśpieszają przemianę materii oraz wykazują działanie oczyszczające. Dlatego też ich spożywanie w formie surowej, jak i pod postacią rozmaitych soków – może znacznie odciążyć nerki.
Które zioła i przyprawy, mogą wspomagać pracę nerek?
Rozmaite zioła oraz przyprawy także mogą znacznie zwiększyć wydajność pracy nerek, ale również działać na nie w sposób ochronny. Niektóre można z powodzeniem dodawać do potraw, a inne lepiej sprawdzą się w postaci chociażby naparu. Które z nich wybrać?
- Pokrzywa – ta niepozorna roślina, a właściwie napar powstający przy jej udziale, jest niezwykle cenny dla naszych nerek. Wykazuje silne właściwości moczopędne, przez co ułatwia wydalanie z organizmu nadmiar chociażby kwasu moczowego. Co więcej, może także oczyszczać nerki i być pomocna w profilaktyce wszelakich stanów zapalnych tych narządów.
- Kurkuma – ta popularna przyprawa o charakterystycznej pomarańczowej barwie, także jest niezwykle cenna dla naszych nerek. Nie tylko oczyszcza nerki, krew oraz wątrobę, ale także wykazuje właściwości przeciwzapalne.
- Natka pietruszki – należy do jednych z najsilniejszych diuretyków, czyli środków moczopędnych. Ponadto sprzyja wypłukiwaniu szkodliwych substancji z nerek lub bakterii. Takie a nie inne działanie, zawdzięczamy zawartym w natce pietruszki – mirystycynie oraz apiolowi.
- Imbir – kompleksowe działanie tej przyprawy korzennej, może być także pomocne dla nerek. Działa, wszakże oczyszczająco, jak i zwiększa wypłukiwanie szkodliwych metabolitów, bakterii, a nawet grzybów. Dzięki doskonałym właściwościom przyprawowym, można dodawać go do wielu potraw, herbat, czy sporządzać napary.
- Prawoślaz – ta nieco mniej popularna roślina zielna, także wykazuje właściwości moczopędne i oczyszczające nerki. Dodatkowo działa silnie przeciwbakteryjnie, pozwalając tym samym zapobiegać, ale i zwalczać wszelkie stany zapalne pęcherza i nerek. Najlepiej stosować go w formie naparu. W tym celu należy zalać wrzątkiem, jedną łyżkę suszonych liści tej rośliny. Po upływie 8-10 minut, napar jest gotowy do spożycia.
- Korzeń mniszka lekarskiego – wykazuje również właściwości moczopędne, jak i zwiększa samą produkcje moczu. Jednak co ciekawe, wpływa także na zmniejszenie retencji wody, jak i może znacznie złagodzić podrażnienia całego układu moczowego. Naturalnie wpływa również na swoiste oczyszczanie nerek.
Podsumowanie
Rozmaite produkty, zioła i przyprawy – zazwyczaj wspierają pracę nerek na kilka sposobów. Po pierwsze, działają moczopędnie, ale także oczyszczają nerki, wspomagają ich pracę oraz bardzo często zapobiegają wystąpieniu wszelakich podrażnień i infekcji bakteryjnych. Należy sobie zdać sprawę, że wszelkie substancje trafiające do naszego organizmu, prędzej czy później, znajdą się wraz z krwią w naszych nerkach. Dlatego też, starajmy się ograniczać produkty wpływające na nie niekorzystnie i nie dokładajmy im niepotrzebnej pracy. Jest niemal pewne, że w takim przypadku odwdzięczą się nam nienaganną pracą przez lata.
Bibliografia
- Wiadomości z anatomii układu moczowego. W: Witold Orłowski: Nauka o chorobach wewnętrznych. Wyd. II. T. VIII: Choroby nerek i dróg moczowych. Chorób układu ruchu. Kolagenozy. Zatrucia. Transplantacja. Warszawa: PZWL, 1990. ISBN 83-200-1645-2.
- Prof. dr hab. Franciszek Kokot, Dr n. med. Robert Drabczyk: Budowa układu moczowego. nefrologia.mp.pl. [dostęp 2015-11-11].
- Chudek, P. Dąbrowski, M. Olszanecka- Glininowicz. Żywienie w przewlekłej chorobie nerek. Via Medica 2011, 229-237
- Barker, A. Payne. Dietetyka i żywienie kliniczne. Wyd. Elsevier Urban&Partner. Wrocław 2011, str. 193-209
- Tomford R.C., Karlinsky M.L., BuddingtonB., Alfrey A.C. Effect of thyroparathyroidectomy and parathyroidectomyon renal function and the nephritic syndromein rat nephrotoxic serum nephritis.J. Clin. Invest. 1981; 68: 655–664.