.png){kind=small}
SPIS TREŚCI:
Musztarda jest jedną z najbardziej popularnych przypraw na świecie. Dość powiedzieć, że wiele krajów oraz kultur, posiada jej różnorakie i unikalne warianty – jednoznacznie kojarzące się z danym państwem. Nie dzieje się tak bez przyczyny. Musztarda bowiem, jest jednym z najzdrowszych zimnych sosów. Nie tylko urozmaici smak wielu dań, ale również może zaskoczyć nas pozytywnie swoimi prozdrowotnymi właściwościami. Starożytni Rzymianie, przypisywali jej takowe, w tym m.in.: leczenie reumatyzmu, jak i schorzeń układu pokarmowego. W jaki sposób, możemy jeszcze ją wykorzystać i dlaczego jest tak zdrowa? Zapraszamy do lektury.
Czym tak naprawdę jest musztarda?
Gorczyca to roślina należąca do rodziny kapustowatych. Nasiona niektórych jej odmian wykorzystywane, są do produkcji musztardy. Najpowszechniejszymi gatunkami gorczycy, są kolejno biała, brązowa (sarepska) i czarna. Poszczególne nasiona tych roślin, różnią się między sobą zarówno smakiem, jak i zawartością substancji odżywczych. Dlatego sam rodzaj, jak i inne parametry gotowej już musztardy – zależą w dużej mierze od rodzaju użytych gorczyc. Co ciekawe, musztarda znana była już w starożytności przez Sumerów, Greków oraz Rzymian. Sam proces produkcji nie odbiegał, wszakże wiele od dzisiejszego. Oczywiście pomijając kwestie technologiczne. Natomiast przyjmuje się, że do wyprodukowania 200 gramów musztardy, należy użyć około 1000 nasion gorczycy. Pamiętajmy jednak, że nie jest to jedyny składnik tej przyprawy. Do podstawowych komponentów należą także: ocet (spirytusowy, winny, jabłkowy), oleje,woda, pieprz, cukier, sól oraz inne przyprawy. Składniki te stanowią niejako bazę sosu, lecz w zależności od rodzaju musztardy ich proporcje mogą ulegać zmianie. Do powszechnych dodatków może należeć również miód, chrzan, syrop klonowy, czy owoce. Ostatnimi czasy dużą popularnością cieszy się musztarda z dodatkiem żurawiny, śliwek, a nawet whisky. Natomiast w celu poprawy koloru i nadania jej dodatkowych walorów smakowych stosuje się także kurkumę i ryboflawinę, czyli witaminę B2.
Na co zwracać szczególną uwagę przy zakupie musztardy?
Sama musztarda jest produktem bardzo wartościowym odżywczo i generalnie zdrowym. Warto natomiast zwrócić uwagę, czy nie znajduje się w niej nadto substancji konserwujących i dodatków mających podnieść jej walory smakowe. Szczególnie groźne dla zdrowia mogą okazać się siarczyny, kryjące się pod symbolami E220 i E227. Mają one na celu przedłużenie przydatności do spożycia gotowego produktu. Częstym widokiem są, także rozmaite zagęstniki oraz barwniki. Popularna jest tetrazyna, inaczej znana jako E102. Wykazuje ona niekorzystny wpływ na nasz organizm i powinniśmy unikać musztard w których składzie się znajduje. Co ciekawe używanie takich dodatków nie jest wskazane także z innego powodu. Musztarda już w swojej naturze jest w naturalny sposób dobrze zakonserwowana. Takie działanie wykazuje m.in.: gorczyca i ocet. Dlatego, też wspomaganie się konserwantami innymi niż te naturalne, nie jest szczególnie uzasadnione. Co ciekawe musztarda składająca się tylko z tych naturalnych składników, może być przechowywana nawet po otwarciu – przez okres do 6 miesięcy. Co prawda należy umieścić ją w lodówce, lecz i tak jest to wynik imponujący. Wybierając musztardę, można także kierować się zawartością gorczycy, jak i jakościom samych nasion. Nie będzie, wszakże wielkim zaskoczeniem, iż wraz z ich ilością i jakością, rośnie wartość zdrowotna tego produktu.
Rodzaje musztard i ich charakterystyka
Poszczególnych rodzajów musztard, jak ich odmian czy wariacji, jest cała plejada. Nie sposób wymienić i opisać je wszystkie. Skupimy się natomiast na tych najbardziej popularnych oraz tych, które z pewnością bez problemu znajdziemy na sklepowych półkach.
- Musztarda delikatesowa – jest to niewątpliwie najpopularniejsza musztarda, charakteryzująca się kremową konsystencją i delikatnym smakiem i zapachem. Doskonały dodatek do mięs, kiełbas i kanapek.
- Musztarda francuska – jedyny rodzaj musztardy, w którym znajdziemy całe i niezmielone nasiona gorczycy. Jest dosyć ostra, posiada nieco octowy posmak, jak i zapach. Idealna do smażenia i pieczenia
- Musztarda rosyjska – jest jedną z ostrzejszych odmian tej przyprawy. Dominują w niej czarne nasiona gorczycy, które są grubo mielone. Może być podawana do niemal wszystkich dań, lecz szczególnie dobrze łączy się z mięsem – zwłaszcza smażonym, duszonym i pieczonym.
- Musztarda dijon – bardzo ceniona przez szefów kuchni. Dosyć wytrawna zarówno w smaku i zapachu. Jej cechą charakterystyczną, jest zastosowanie białego wina, zamiast octu, przez co jest bardzo charakterystyczna i typowa dla kuchni francuskiej. Często dodaje się ją do sosów, dresingów, czy pieczeni.
- Musztarda sarepska – nieco bardziej pikantna i wyrazista w smaku od delikatesowej. Produkowana jest z gorczycy brązowej (sarepskiej) i białej. Jest to jeden z podstawowych typów tej przyprawy, co sprawia, że bardzo uniwersalny.
- Musztarda kremska – jedna ze słodszych musztard. Jej cechą charakterystyczną jest słodkawy smak i zapach oraz bardzo drobno zmielone nasiona gorczycy. Sprawia to, że jej konsystencja jest mocno kremowa i zwarta. Sprawdzi się jako dodatek do sałatek, wędlin i serów.
- Musztarda chrzanowa – klasyczny typ musztardy, do której został dodany tarty chrzan. Charakteryzuje się unikatowym, nieco piekącym smakiem i zapachem. Najczęściej dodaje się ją do dań mięsnych, ale także jaj i białej kiełbasy.
- Musztarda angielska – do jej produkcji wykorzystuje się zarówno białe, jak i czarne nasiona gorczycy. Jej cechą charakterystyczną jest dodatek kurkumy. Ostra w smaku i zapachu. Nie mniej jednak, jest bardzo uniwersalna i dodawana do wielu dań, zwłaszcza na Wyspach Brytyjskich.
- Musztarda bawarska – musztarda ta łączy zarówno białe i czarne nasiona gorczycy. Są one dosyć grubo mielone, a swój bardzo słodki smak zawdzięcza sporemu dodatkowi miodu. Bardzo popularna w Niemczech, zwłaszcza w regionie Bawarii. Idealna do mięs i kiełbas przygotowywanych na grillu.
- Musztarda stołowa – jedna z popularniejszych odmian musztardy. Charakteryzuje się lekko ostrym smakiem i wyważonym balansem między słodkościom, a wytrawnością. Jest bardzo uniwersalna i sprawdzi się w niemal każdej sytuacji, jako dodatek do sałatek, dań mięsnych, sosów czy wędlin.
Oczywiście odmian tej popularniej przyprawy jest znacznie więcej. Wspomnieć należy chociażby o musztardach z owocami, czy rozmaitymi trunkami alkoholowymi i innymi dodatkami jak: cebula, pieprz, estragon, czy kminek. Powstają także musztardy dedykowane konkretnym grupom osób, w tym chorującym na celiakię. Istnieją także takie dedykowane dzieciom, jak i o obniżonej zawartości soli czy musztardy wegańskie. Wybór jest doprawdy imponujący.
Zawartość substancji odżywczych w musztardzie
Jako że rodzajów musztard jest od groma – skupimy się na jej wersji podstawowej. W 100 gramach tej popularnej przyprawy, znajduje się około 66 kcal, z czego jedna mała łyżeczka dostarcza około 5 kcal. Jest więc to jeden z mniej kalorycznych sosów. Musztarda może być dobrym źródłem makro i mikroelementów, gdyż zawiera 4,4 grama białka, 5 gramów węglowodanów oraz 4 gramy tłuszczy. Dodatkowo zawiera witaminę C, A, ale również cenną witaminę B6. Jest także dobrym źródłem sodu, potasu, wapnia, żelaza i magnezu.
Właściwości prozdrowotne musztardy
Jako że musztarda w dużym stopniu składa się z nasion gorczycy – wykazuje podobny wpływ na nasz organizm. Może działać korzystnie na stan naszej flory bakteryjnej w jelitach, wspomagać procesy trawienne, ale również wypróżnianie. Nasiona gorczycy ulegają bowiem napęcznieniu w jelitach, przez co rozrzedzają masy kałowe. Mogą także pozytywnie wpływać na stan naszych naczyń krwionośnych, redukując ich nadmierne zwapnienie, ale także sprawdzą się jako naturalny preparat zmniejszający ciśnienie tętnicze – takie właściwości wykazuje głównie gorczyca biała. Dzięki niskiej kaloryczności, delikatnemu efektowi przeczyszczającemu, ale również przyśpieszeniu przemiany materii – musztarda jest doskonałym wyborem dla osób pragnących zredukować masę ciała. Dodatkowo, mimo niskiej kaloryczności sprawdzi się doskonale jako substytut majonezów i innych sosów niosących wysoki ładunek energetyczny w małej objętości. Musztarda, może również pomóc w walce z wypryskami skórnymi, ale także w chorobach wątroby oraz trzustki. Warto wspomnieć, że dzięki właściwościom przeciwzapalnym, może być swoistym remedium na reumatyzm i rozmaite zapalenia stawów. W tym celu zalecane, są okłady z tej przyprawy. Dodatkowo zawarte w niej olejki eteryczne, mogą być przydatne we wspomaganiu farmakoterapii przeziębienia i grypy – a to z uwagi na właściwości przeciwbakteryjne i udrażniające zatkany nos.
Przeciwskazania do stosowania musztardy
Musztarda, poza tym, że jest bardzo zdrowym produktem jest także bardzo bezpiecznym. Pamiętajmy jednak, że jej odmian jest bardzo dużo. W związku z tym uważać powinny osoby uczulone na gorczycę, ale również na inne składniki musztardy. Ogrom różnorodnych dodatków powoduje, że powinniśmy uważnie czytać etykiety produktów – czy akurat nie znajduje się w niej składnik, na który jesteśmy uczuleni. Dodatkowo nie powinna być spożywana przez dzieci do lat 4. Warto jednak pamiętać, że poza tymi przypadkami jej spożycie jest wręcz zalecane, a to z uwagi na pozytywny wpływ na nasz organizm i wysoką zawartość składników odżywczych.
Podsumowanie
Musztarda to doprawdy jeden z najzdrowszych zimnych sosów. Co ciekawe, nie ma praktycznie żadnych przeciwwskazań do jej stosowania i może przynieść nam zdecydowanie więcej pożytku, niż szkody. Warto rozważyć jej stosowanie jako zamiennik innych – mniej zdrowych sosów. Na jej korzyść działa także, jej różnorodność. Ogrom odmian, a tym samym smaków i zapachów, może sprawić, że każdy znajdzie coś dla siebie. Jest to nie tylko znana i ceniona przyprawa, ale również produkt o wysokiej wartości odżywczej, jak i prozdrowotnej.
Bibliografia
- B. Sawicka, M. Malinowska, D. Skiba, A. Kiełtyka-Dadasiewicz, B. Krochmal-Marczak, Towaroznawcza ocena musztard na rynku europejskim, w: Żywność dla świadomego konsumenta, pod red. K. Melskiego, D. Walkowiak-Tomczak, Poznań 2016, s. 73-84.
- Musztarda – historia, rodzaje i zastosowanie, 03.12.2013, Odzywianie.info.pl – dostęp online: www.odzywianie.info.pl/
- Sawicka B., Kotiuk E., Evaluation of health safety of mustards in the aspect of obligatory norms. Acta Scientiarum Polonorum Technologia Alimentaria, 2006, 5 (2), 165-177.
- Gorczyca biała, w: V. Romvary, Rośliny przyprawowe i przyprawy w węgierskiej kuchni, Warszawa 1987.
