SPIS TREŚCI
Zespół jelita drażliwego – czyli właściwie co?
Dieta w zespole jelita drażliwego
Czego unikać przy zespole jelita drażliwego?
Dyskomfort związany z układem trawiennym, zaparcia, biegunki, bóle, wzdęcia. Takie objawy zdarzają się każdemu. Jeśli jednak miewasz je stosunkowo często, być może cierpisz na zespół jelita drażliwego (IBS). Przeczytaj, czym jest ta uciążliwa choroba i jak sobie z nią radzić.
Zespół jelita drażliwego – czyli właściwie co?
Według definicji Instytutu Żywności i Żywienia zespół jelita wrażliwego to zaburzenie czynnościowe jelit, które objawia się dyskomfortem lub bólem brzucha związanym z defekacją lub zmianą rytmu wypróżnień, a sama defekacja przebiega nieprawidłowo. Inaczej mówiąc są to wszelkie dolegliwości związane z układem trawiennym, które nie mają zdiagnozowanej przyczyny. Zaliczamy do nich: nawracający ból brzucha, dyskomfort spowodowany zmianami funkcjonowania jelit, biegunki i zaparcia, czasem występujące naprzemiennie, wzdęcia, niemożność pełnego wypróżnienia, nieprawidłowo uformowany stolec.
Większość z nas doświadczyła kiedyś tego typu dolegliwości, jednak najczęściej znamy ich przyczynę. Czasem jest to spowodowane zjedzeniem czegoś nieświeżego, innym razem przejedzeniem. Jeśli jednak nie znamy przyczyny i nie jest ona także możliwa do zdiagnozowania w badaniach, a symptomy utrzymują się, z dużym prawdopodobieństwem możemy mówić o zespole jelita drażliwego. Najczęściej występuje on u osób w wieku pomiędzy 20 a 55 rokiem życia, dwu-, a nawet trzykrotnie częściej u kobiet niż u mężczyzn. Pacjenci z zespołem jelita drażliwego są bardziej wrażliwi na bodźce zewnętrzne, takie jak stres, składniki żywności (np. laktoza, fruktoza, sorbitol) oraz produkty zwiększające produkcję gazów w jelitach czy tłuszcz w diecie.
Jeśli opisane objawy cię dotyczą i utrzymują się dłużej niż trzy miesiące, zastanów się nad jeszcze jednym aspektem ich występowania. Czy dolegliwości te nie nasilają się w sytuacjach stresowych, np. w czasie ciężkiego okresu w pracy, trudnych chwil w życiu prywatnym, a odpuszczają, kiedy stresor znika lub czasowo nie masz z nim kontaktu? Pacjenci cierpiący na zespół jelita drażliwego często przyznają, że borykają się z dolegliwościami na co dzień, jednak kiedy udają się na wakacje, objawy ustępują. Oznacza to, że stres znacznie nasila tę chorobę.
Dieta w zespole jelita drażliwego
Dieta pacjenta z zespołem jelita nadwrażliwego zależy zazwyczaj od indywidualnych reakcji na żywność. Najważniejsze w tej sytuacji jest obserwowanie własnego organizmu. Bardzo dobrze sprawdzają się tu dzienniczki żywieniowe, w których można notować spożyte produkty i występujące po nich objawy. Należy jednak pamiętać, że zespół jelita wrażliwego jest bardzo specyficzną chorobą. Zdarza się, że to, co raz nam zaszkodzi, innym razem nie spowoduje żadnych dolegliwości. Zależy to bowiem często od wielu czynników zewnętrznych.
Istnieje jednak kilka zasad, którymi należy kierować się niezależnie od dolegliwości. Przede wszystkim powinniśmy komponować lekkostrawne posiłki zapewniające odpowiednią podaż witamin i składników mineralnych. Potrawy nie powinny być bardzo gorące ani bardzo zimne. Należy spożywać je w spokojnej atmosferze. Lepiej zjadać mniejsze posiłki częściej niż obfite dania, które mogą wzmagać dyskomfort. Wskazany jest także krótki wypoczynek po jedzeniu. Jedynie w czasie nasilonych biegunek przez krótki okres powinniśmy stosować większe ograniczenia dietetyczne w postaci kilkudniowej diety kleikowej. Ważne jest dodatkowo wypijanie odpowiedniej ilości wody niegazowanej, 1,5-2 litry dziennie.
Poniżej znajduje się lista produktów, których najprawdopodobniej powinieneś unikać, jeśli cierpisz na zespół jelita drażliwego. Zawsze jednak należy pamiętać, że jest to choroba dająca mocno zindywidualizowane objawy, przez co nie wszystkie składniki znajdujące się na liście będą niewskazane akurat dla ciebie. Być może będziesz musiał także dodać do tej listy produkty, które wywołują u ciebie dolegliwości, a dla wielu innych pacjentów są neutralne.
Czego unikać przy zespole jelita drażliwego?
- tłuste mięsa i wędliny, np. kiełbasy i wędliny podrobowe, pasztety, konserwy mięsne oraz wieprzowina, tłusta wołowina, gęsi, kaczki),
- potrawy smażone i duszone uprzednio obsmażane,
- produkty wzdymające, np. kapusta, warzywa strączkowe (fasola, groch, bób), kapusta, cebula, czosnek
- zbyt duże ilości warzyw i owoców
- otręby
- świeże pszenne pieczywo
- mocna kawa i herbata
- czekolada i kakao (szczególnie u osób cierpiących na zaparcia)
- napoje gazowane i zawierające sorbitol i fruktozę
- alkohol
- guma do żucia