.png){kind=small}
SPIS TREŚCI
W erze niemal nieograniczonej obecności leków, nie tylko w aptekach, ale i wszelkiej maści sklepach – przestaliśmy dostrzegać lecznicze właściwości roślin. Pół biedy, gdy dany okaz jest szeroko uznawany za przydatne ziele lub przyprawę. Najgorzej jednak wiedzie się chwastom. To właśnie do tej grupy zaliczana jest babka lancetowata. Na szczęście powracamy do korzeni i coraz bardziej, jako społeczeństwo jesteśmy zainteresowani naturalnym wspieraniem zdrowia. Babka to niezwykle wytrzymała roślina. Bardzo ciężko pozbyć się jej z ogrodu, a nawet jest względnie odporna na uszkodzenia mechaniczne. To właśnie te właściwości zapoczątkowały wielkie zainteresowanie tą rośliną już wieki temu.
Babka lancetowata – co warto o niej wiedzieć?
Babka lancetowata to bylina, należąca do rodziny babkowatych. Dziś występuje niemal na całym świecie. Natomiast, jej pierwotnymi siedliskami była Europa, Afryka, Azja Zachodnia i Himalaje. W Polsce jest gatunkiem pospolitym i szeroko uznawanym za chwast. Warto dodać, że gatunków babki jest wiele. Generalnie najprościej rozróżnić je na podstawie wyglądu liści. Kwiaty wszystkich babek są niemal identyczne. Wymienić możemy chociażby babkę zwyczajną, piaskową i jajowatą. Wygląd zewnętrzny to nie jedyne różnice. Każda z babek ma nieco inne właściwości. Naszą uwagę skupiamy jednak na babce lancetowatej, bowiem pośród wielości gatunków to ona jest dla nas najbardziej cenna. Ogromny wpływ na wzrost zainteresowania babką lancetowatą, już wieki temu miała jej baczna obserwacja. Co bardziej spostrzegawczy, zauważyli niesamowitą odporność tej rośliny na warunki środowiskowe, ale i odporność na uszkodzenia. Wysnuto więc hipotezę, że ta niezwykła odporność musi być powiązana w jakiś sposób z jej właściwościami. Nie minęło wiele czasu jak zaczęła być stosowana jako naturalny środek na przyśpieszenie gojenia się ran. Pierwsze wzmianki o tej roślinie pochodzą ze starożytności i według przekazów, była stosowana jako środek na ukąszenia skorpionów i węży. Przez te wszystkie wieki, surowcem zielarskim były liście oraz łodyga babki. To właśnie w tych częściach rośliny, znajduje się najwięcej składników aktywnych.
Co skrywa babka lancetowata?
Babka lancetowata jest rośliną o właściwościach leczniczych. Stanowi o tym ilość zawartych w niej składników aktywnych. To doprawdy niezwykłe, jak wiele dobrego może dla nas poczynić ten popularny chwast. Zawiera w sobie duże ilości flawonoidów. Są to naturalne antyoksydanty, które poza walką z wolnymi rodnikami, wykazują działanie przeciwzapalne, naprawcze i działają przeciwstarzeniowo. Znajdziemy w niej także pektyny i polisacharydy, które to z kolei wykazują działanie śluzotwórcze. Jest to niezwykle przydatna właściwość, chociażby dla osób mających problemy z odkrztuszaniem. Babka lancetowata, posiada w swoim składzie też substancje zwane irydoidami. Mowa konkretniej o aukobozydzie, czyli substancji charakteryzującej się silnymi właściwościami przeciwbakteryjnymi. Warto jednak dodać, że związek ten ulega degradacji pod wpływem wysokiej temperatury. Oczywiście jak większość roślin, zawiera także witaminy i minerały. Cechuje się wysoką zawartością witaminy C, K, ale także beta-karotenu. Nie zapominajmy także o krzemie i cynku. Te minerały także stanowią istotny procent składu. Dodatkowo zawiera również rozmaite garbniki o działaniu obkurczającym naczynia krwionośne, tym samym redukując ewentualne krwotoki i obrzęki. Co ciekawe znajdziemy w niej też nienasycone kwasy tłuszczowe. Jednak pamiętajmy o tym, że znajdują się one tylko w nasionach tej rośliny.
Babka lancetowata na rozmaite rany
Wpływ preparatów z babki lancetowatej na gojenie się ran został potwierdzony badaniami klinicznymi. Jest to ponadto najlepiej poznany obszar jej działania. Warto także wspomnieć, że stosowanie jej na rany, było jednym z pierwszych zastosowań babki. Substancje w niej zawarte, działają jak naturalny opatrunek. Przyśpieszają gojenie się rany, ale także działają bakteriostatycznie – nie dopuszczając do infekcji. Opatrunki na bazie tej rośliny, są tak samo skuteczne w przypadku leczeniu oparzeń, ale także odleżyn. W tym celu najlepiej sprawdzą się bardzo stężone preparaty. Takie o wysokiej zawartości substancji aktywnych, pochodzących z babki lancetowatej. Dodatkowo można je wykorzystywać do opatrywania rozmaitych ukąszeń owadów. Poza przyśpieszeniem gojenia się takiego miejsca, z powodzeniem zredukuje obrzęki i ewentualne stany zapalne.
Preparaty z babki lancetowatej na układ oddechowy
Wszelkiej maści napary na bazie babki lancetowatej, ale także wyciągi i olejki eteryczne, są świetnym remedium na rozmaite schorzenia układu oddechowego. Działanie takie w dużym stopniu, zawdzięczamy obecności substancjom śluzotwórczym. Ich rola najprościej rzecz ujmując, polega na pokryciu błon śluzowych, dodatkową powłoką. Dzięki temu ułatwiają odkrztuszanie zalegającej wydzieliny. Dodatkowo działają one rozkurczająco na oskrzela, co walnie przyczynia się do redukcji obrzęków i stanów zapalnych. Wśród prozdrowotnych właściwości babki na układ oddechowy, można wymienić jeszcze chociażby redukcje chrypki, kaszlu palacza, czy schorzeń jamy ustnej.
Babka lancetowata, a układ pokarmowy
Dzięki zawartości składników aktywnych z różnych grup, babka lancetowata, może działać kompleksowo na cały nasz organizm. Nie inaczej jest z układem pokarmowym. Dzięki wysokiej zawartości pektyn, które to notabene działają podobnie do błonnika pokarmowego, ma korzystny wpływ na nasze jelita. Zwiększa tym samym ich perystaltykę, ale także zapobiega zaparciom. Wyciągi z babki mają także działanie zmniejszające wydzielanie soku żołądkowego. Ma to szczególne znaczenie przy profilaktyce, jak i leczeniu choroby wrzodowej żołądka. Natomiast nasiona, można wykorzystać podobnie jak siemię lniane. W takiej postaci, są świetne w łagodzeniu stanów zapalnych żołądka i jelit. Co więcej, mogą być po prostu przydatne w zatruciach pokarmowych, podrażnieniach błon śluzowych i wymiotach.
Babka lancetowata na rozmaite schorzenia skórne
Produkty na bazie wyciągów z babki lancetowatej, mogą nadawać się świetnie dla pielęgnacji naszej skóry. Poza działaniem przeciwzapalnym i antyseptycznym, doskonale nawilża skórę. Dodatkowo, jej wpływ na przyśpieszenie gojenia się ran, sprawdzi się także w rozmaitych schorzeniach skórnych. Może także łagodzić świąd, pokrzywkę i obrzęki skóry. Sprawdzi się także w przypadku różnych wysypek oraz infekcji skórnych. Warto jednak sprawdzić zawczasu, czy nie jesteśmy uczuleni na żaden za składników aktywnych babki. Jednak to nie koniec dobrodziejstw. Napary z babki sprawdzą się tak samo w pielęgnacji skóry głowy, powiek, ale także jako wspomaganie kuracji trądzikowej. To samo tyczy się wpływu na popękane naczynka. Odwary z babki, są także wykorzystywane do leczenia zapalenia spojówek i pozbycia się łupieżu.
Wpływ babki lancetowatej na odporność
Wpływ babki lancetowatej, na nasz układ odpornościowy nie jest jeszcze do końca zbadany. Mimo to potwierdzono, że niektóre ze składników aktywnych mogą modulować nasz układ immunologiczny. Mowa konkretniej o zwiększeniu ilości limfocytów we krwi. Wyciągi z babki powodują ich zwiększone namnażanie. Może to być bardzo pomocne w przypadkach obniżonej odporności, ale i chęci uchronienia się przed niektórymi chorobami, zwłaszcza w okresie jesienno- zimowym. Co więcej udowodniono również działanie przeciwpasożytnicze i przeciwbakteryjne. Po zastosowaniu preparatów z babki lancetowatej u grupy badawczej, zaobserwowano ciekawą rzecz. Mianowicie zwiększone wydzielanie interferonów. Są to substancje o silnym działaniu przeciwwirusowym.
Babka lancetowata – dawkowanie oraz przeciwwskazania do stosowania
Babka lancetowata jest rośliną względnie bezpieczną i nie wykazuje wielu działań niepożądanych. Nie mniej jednak, dzienna dawka oscyluje od 3 do 5 gramów sproszkowanej babki. Mowa oczywiście o stosowaniu wewnętrznym. Jeżeli natomiast chodzi o stosowanie zewnętrzne – nie ma tu ograniczeń, jednak warto podchodzić do jej stosowania z głową. Generalnie jej stosowanie nie jest zalecane dla kobiet w ciąży, ale również tych karmiących piersią i dzieci poniżej 12 roku życia. Przyczyna tego jest prosta. Mianowicie brak jest odpowiedniego zbadania jej działania dla w/w grup. Warto także pamiętać o tym, iż wszelkiej maści substancje aktywne mogą wchodzić w interakcje z wieloma lekami. Nie inaczej jest w przypadku tych obecnych w babce lancetowatej. Ostrożność powinni zachować pacjenci stosujący leki neurologiczne i psychiatryczne. Podobnie powinni postąpić pacjenci przyjmujący jakiekolwiek leki na stałe. W takiej sytuacji należy skonsultować się z lekarzem. Dodatkowo w przypadku spożycia większej ilości mogą wystąpić objawy niepożądane. Należą do nich wzdęcia, biegunki, nudności i działanie przeczyszczające. Samo stosowanie preparatów z babki, najlepiej rozpocząć od małych dawek, tak aby zbadać tolerancję naszego organizmu. W przypadku braku skutków ubocznych, dawkę tą możemy stopniowo zwiększać, w zależności od potrzeb.
Podsumowanie
Żywimy nadzieję, że po przeczytaniu tego artykułu spojrzycie na babkę lancetowatą przychylniejszym okiem. Ten niepozorny chwast skrywa to co w naturze najlepsze. Stanowi doskonałe uzupełnienie leczenia, bądź profilaktyki rozmaitych chorób. Pamiętajmy jednak, że zawartość wielu substancji aktywnych, oznacza również potencjalne interakcje i skutki uboczne. Dlatego warto zachować umiar w jej stosowaniu, a w razie jakichkolwiek wątpliwości – zalecamy kontakt z lekarzem.
Bibliografia
- Jakub Mowszowicz: Flora jesienna. Przewodnik do oznaczania dziko rosnących jesiennych pospolitych roślin zielnych. Warszawa: WSiP, 1986. ISBN 83-02-00607-6.
- Najafian Y, Hamedi SS, Farshchi MK, Feyzabadi Z. Plantago major in Traditional Persian Medicine and modern phytotherapy: a narrative review. Electron Physician. 2018;10(2):6390-6399. Published 2018 Feb 25
- Samuelsen AB. The traditional uses, chemical constituents and biological activities of Plantago major L. A review. J Ethnopharmacol. 2000;71(1-2):1-21.
- Aleksander Ożarowski, Antonina Rumińska, Krystyna Suchorska, Zenon Węglarz: Leksykon roślin leczniczych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1990. ISBN 83-09-01261-6.
- Ziołolecznictwo. Poradnik dla lekarzy. Aleksander Ożarowski (red.). Wyd. 3. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1982. ISBN 83-200-0640-6.
