.png){kind=small}
- Właściwości i wartości odżywcze goździków
- Prozdrowotne zastosowanie goździków
- Historia i zastosowanie goździków w kuchni
Goździki, cenione w kuchni polskiej już od XII wieku, są nie tylko składnikiem wielu tradycyjnych polskich potraw i popularną przyprawą o wszechstronnym zastosowaniu kulinarnym, nadająca potrawom niezapomnianego aromatu, ale również posiadają szereg cennych właściwości zdrowotnych. Są one źródłem eugenolu, substancji nadającej goździkom nie tylko charakterystyczny smak, ale także właściwości prozdrowotne: antybakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwzapalne, przeciwwirusowe, a nawet przeciwbólowe. Warto zatem mieć je zawsze pod ręką i znać różnorodne sposoby wykorzystania ich dobroczynnych właściwości. Zobaczmy zatem jak sprawić, by goździki stały się nie tylko smakowitym dodatkiem do potraw, ale także cennym wsparciem dla naszego zdrowia i dobrego samopoczucia.
Właściwości i wartości odżywcze goździków
Goździki stanowią znakomite źródło witamin i minerałów, choć ich spożycie jest zazwyczaj ograniczone do niewielkich ilości. Warto jednak docenić bogactwo substancji odżywczych tej niepozornej przyprawy. Goździki są źródłem związków bioaktywnych, a wśród nich należy wyróżnić eugenol, który odgrywa kluczową rolę. To właśnie on nadaje goździkom ich wyjątkowe działanie prozdrowotne. W składzie goździków znajdują się również witaminy, minerały i inne cenne związki fenolowe, takie jak:
- kwas kawowy,
- kwas galusowy,
- kwas ferulowy,
- kwas salicylowy,
- kwas elagowy,
- kempferol,
- witaminy: B6, E, K,
- kwas foliowy,
- kwas pantotenowy,
- ryboflawina,
- tiamina,
- mikro i makroelementy:
- żelazo, mangan, fosfor, cynk, miedź, selen.
Prozdrowotne zastosowanie goździków
Goździki od setek lat są wykorzystywane w tradycyjnej medycynie ludowej jako lek na wiele dolegliwości. Do właściwości prozdrowotnych należy zaliczyć przede wszystkim działanie:
- przeciwwirusowe – są stosowane podczas infekcji górnych dróg oddechowych, infekcjach wirusowych gardła i przy przeziębieniach,
- antybakteryjne – goździki można żuć, w ten sposób wspomagamy zachowanie prawidłowej flory bakteryjnej w jamie ustnej,
- przeciwgrzybicze – sprawdzą się jako wspomaganie leczenia np. kandydozy,
- przeciwpasożytnicze – stanowią wsparcie skutecznego zwalczania pasożytów, w tym lambiozy.
- przeciwbólowe – np. żucie goździków wspomaga zwalczanie bólu zęba w farmaceutyce,
- znana jest również maść goździkowa, stosowana przy migrenowych bólach głowy,
- łagodzące bóle reumatyczne – olejek goździkowy stosowany zewnętrznie pomaga zniwelować bóle mięśni i stawów,
- regulujące pracę układu pokarmowego i pobudzające procesy trawienne,
- zwalczające szkodliwe działanie wolnych rodników,
- ułatwiające zasypianie i łagodzące napięcie.
Z goździków można przyrządzić napar, który skutecznie łagodzi dolegliwości związane z zapaleniem jamy ustnej i gardła. Ponadto syrop goździkowy stanowi doskonałe wsparcie w łagodzeniu objawów uporczywego kaszlu i kataru. Natomiast olejek eteryczny goździkowy jest środkiem o szerokim zastosowaniu do stosowania zewnętrznego. Jego właściwości sprawiają, że jest skutecznym środkiem łagodzącym przykre dolegliwości reumatyczne, bóle mięśni oraz stawów, a zastosowany w dyfuzorze lub nawilżaczu powietrza, działa odświeżająco i pomaga oczyścić powietrze z wirusów, bakterii, wpływa również pozytywnie na nasze samopoczucie, łagodząc napięcie nerwowe i stres.
Historia i zastosowanie goździków w kuchni
Historia zdrowotnych właściwości goździków sięga czasów starożytnych, już wtedy Chińczycy odkryli ich korzystne działanie. Natomiast do rozpowszechnienia goździków przyczynili się Arabowie, przenosząc je z Chin do Wenecji, skąd trafiły do całej Europy. Do dzisiaj goździki cieszą się uznaniem zarówno w kuchni, jak i ze względów zdrowotnych.
Produkcja goździków skupia się głównie w Tanzanii, Indiach, Indonezji, Malezji, na Sri Lance i Madagaskarze. Ta aromatyczna przyprawa jest powszechnie wykorzystywana jako dodatek do różnorodnych potraw, zarówno mięsnych, jak i do deserów. Stanowią one między innymi istotny składnik świątecznych, korzennych pierników i wigilijnego kompotu z suszu. Wspaniale uzupełniają smak pieczonego mięsa, szczególnie dziczyzny, a także wołowiny i szynki w miodzie, nadając daniom niezwykłego, lekko słodkawego i mocno korzennego aromatu.
Goździki świetnie komponują się nie tylko z marynatami do mięs, ale również z konfiturami, napojami, owocami, wypiekami i alkoholem. Zaledwie kilka sztuk wystarczy, aby nadać potrawom wyjątkowy charakter. Doskonale smakują w połączeniu z cynamonem, zielem angielskim, wanilią, bazylią, anyżem oraz z pieprzem. Stosuje się je do przyrządzania indyjskiego curry. W sezonie zimowym rozgrzewająca herbata z dodatkiem cytryny, pomarańczy, miodu, odrobiny imbiru i oczywiście goździków działa rozgrzewająco. Z kolei sos żurawinowy z dodatkiem goździków to fascynujące połączenie, które doskonale pasuje zarówno do dań słodkich, jak i słonych. Warto również wzbogacić goździkami konfitury, którym nadadzą niepowtarzalny smak.
