.png){kind=small}
SPIS TREŚCI
Czym są napoje energetyzujące?
Jak energetyki działają na zdrowie dzieci?
Skutki picia energetyków u dorosłych
Napoje energetyczne z alkoholem
Napoje energetyczne a odchudzanie
Napoje energetyzujące (potocznie nazywane energetycznymi lub energetykami) zagościły na dobre w menu wielu ludzi. Dotyczy to w szczególności młodzieży, która upodobała sobie ten rodzaj napojów. Stanowią one element stylu życia wielu młodych ludzi. Niestety ma to bardzo niekorzystny wpływ na ich zdrowie i powoduje niebezpieczne skutki uboczne.
Czym są napoje energetyzujące?
Głównym zadaniem napojów energetyzujących jest pobudzenie psychofizycznej wydolności organizmu. Pierwszy energy drink powstał w Austrii w 1987 r. Od tego czasu energetyki zyskiwały coraz większą popularność w wielu krajach, a w 1995 r. przywędrowały do Polski. W krajach europejskich nie ma jednolitego stanowiska co do ich klasyfikacji. We Francji dopuszczono ich sprzedaż dopiero w 2008 r., w Danii w 2009 r. W Norwegii mogą być one dystrybuowane jedynie w punktach farmaceutycznych. W niektórych krajach uznawane są za suplementy diety, w innych za żywność specjalnego przeznaczenia, w jeszcze innych za dopalacze.
Czy energetyki działają?
Producenci mamią konsumentów obietnicami dotyczącymi korzystnych efektów, takich jak zwiększenie wydolności organizmu, poprawa koncentracji, zmniejszenie zmęczenia, a nawet obniżenie poziomu stresu. Początkowo więc sięgamy po nie najczęściej, kiedy odczuwamy spadek energii, jesteśmy w gorszej formie, potrzebujemy dodać sobie sił. Niestety z czasem, kiedy pijemy energetyki coraz częściej, efekt ich działania słabnie. Spożywamy więc coraz większe ilości. Może to w rezultacie prowadzić do uzależnienia.
Badania nad działaniem napojów energetyzujących nie są jednoznaczne. Te, na których opierają swój przekaz producenci energetyków, potwierdzają ich korzystny wpływ na funkcje psychofizyczne organizmu. Należy jednak pamiętać, że efekt ten jest czasowy i szybko mija. Inne badania nie wykazują związku spożycia napojów energetyzujących z poprawą tych funkcji. Wykazują za to, że napoje te wpływają na nasze zdrowie w niekorzystny sposób. Dodatkowo jedne i drugie badania opierają się o małe grupy badawcze, co podaje w wątpliwość ich wyniki.
Jak energetyki działają na zdrowie dzieci?
Większość napojów energetyzujących ma bardzo podobny skład. Co zawierają? Głównie cukry proste, kofeinę, taurynę, inozytol, witaminy z grupy B, a niektóre dodatkowo glukuronolakton i ekstrakty roślinne. Przeważająca ilość napojów na rynku polskim zawiera w jednej porcji 80 mg kofeiny – substancji o działaniu psychoaktywnym.
Szczególnie niebezpieczny jest wpływ energetyków na organizmy dzieci i młodzieży. Ich mniejsza masa ciała sprawia, że składniki energy drinków osiągają u nich wyższe stężenia. Najczęściej młodzi ludzie nie kontrolują sami ilości spożywanych napojów. Jeśli nie jest to nadzorowane przez rodziców, istnieje duże ryzyko znacznego przekroczenia norm na substancje w nich zawarte.
Wzrost spożycia kofeiny przez dzieci może powodować zmiany nastroju, rozdrażnienie, niepokój, a spożycie dużych ilości (5 mg/1 kg masy ciała/24 h) skutkuje wzrostem ciśnienia krwi. Dodatkowo kofeina niekorzystnie wpływa na zasoby wapnia w organizmie, co jest szczególnie istotne w okresie budowania szczytowej masy kostnej. Kofeina zaburza także długość i jakość snu, bardzo istotną dla funkcji neurologicznych młodych organizmów.
Skutki picia energetyków u dorosłych
Kolejną grupą osób, która jest szczególnie narażona na negatywne skutki picia napojów energetyzujących są kobiety w ciąży, karmiące piersią oraz osoby nadwrażliwe na kofeinę. Mimo że to te grupy mogą wyjątkowo ucierpieć ze względu na spożycie energetyków, to mają one niekorzystny wpływ na nas wszystkich. Długofalowe skutki spożycia energy drinków nie są do końca poznane. Istnieją jednak uzasadnione obawy, szczególnie z uwagi na trzy składniki: kofeinę, taurynę i glukuronolakton.
Spożycie kofeiny przez zdrowe osoby dorosłe nie powinno przekraczać 400 mg dziennie. Należy pamiętać, że dotyczy to wszystkich źródeł kofeiny w diecie, a możemy znaleźć ją także na przykład w czekoladzie, herbacie, kakao czy gumach do żucia i napojach typu cola. W kwestii tauryny i glukuronolaktonu nie ma jednolitego stanowiska co do ilości bezpiecznej do spożycia. Badania potwierdzają, że szczególnie niebezpieczne jest picie energetyków na pusty żołądek. Wywołuje to szybszą absorpcję składników psychoaktywnych i docieranie ich do centralnego układu nerwowego.
Tak czy inaczej, liczne badania wykazują negatywne objawy po spożyciu napojów energetyzujących. Należą do nich: zaburzenia rytmu serca, ból głowy, poczucie silnego rozbicia, podenerwowanie, silny stres, trudności ze skupieniem, zakłócanie spokoju. Większa ilość wypitych energetyków może doprowadzić także do problemów z układem trawiennym, wymiotów czy biegunek.
W niektórych badaniach picie napojów w dawce 250 ml zwiększało agregację płytek krwi i pogarszało funkcję śródbłonka naczyń krwionośnych u osób zdrowych. Napoje energetyczne powodują więc wzrost ryzyka zawału serca lub nagłej śmierci. Z kolei spożycie 500 ml zwiększało pracę serca oraz podnosiło ciśnienie krwi. Z badań tych wynika, że osoby z problemami sercowo-naczyniowymi są w grupie ryzyka i nie powinny sięgać po napoje energetyczne.
Uważać powinny także osoby z problemami neurologicznymi, które przyjmują w związku z tym leki. Interakcje napojów energetyzujących z wieloma substancjami psychoaktywnymi nie są do końca zbadane i mogą mieć bardzo poważne konsekwencje. Nadmierna ilość wypitych napojów energetycznych może także prowadzić do agresji i psychoz. W grupie ryzyka są także chorzy na epilepsję, ponieważ duże ilości kofeiny obniżają próg wystąpienia ataku.
Napoje energetyczne z alkoholem
Coraz bardziej powszechny staje się zwyczaj mieszania napojów energetyzujących z alkoholem. Głównym skutkiem takiego postępowania jest odczucie pozornej trzeźwości. Dzieje się to za sprawą witalizującego działania kofeiny. Zmniejszenie odczucia typowych objawów po spożyciu alkoholu może w konsekwencji potęgować ryzykowne zachowania. Liczne badania wskazują ponadto, że wśród osób mieszających energetyki z alkoholem spożycie napojów procentowych jest większe i łatwiej może prowadzić do uzależnienia.
Napoje energetyczne a odchudzanie
Ważnym aspektem spożywania napojów energetyzujących jest ich wpływ na masę ciała. Zawierają dużą ilość kalorii, między 40 a 50 w 100 ml. Oznacza to, że wraz z jedną wypitą szklanką możemy dostarczyć sobie aż 100-120 kcal. Powinny zwrócić na to uwagę w szczególności osoby na diecie redukcyjnej. Szacując nasz bilans kaloryczny zapominamy często o napojach, tymczasem potrafią nam one dostarczyć nawet połowę dziennych kalorii. Pijąc napoje energetyczne należy pamiętać, że są to puste kalorie, które nie zapewniają nam korzystnych składników odżywczych, a wręcz przeciwnie, mogą powodować niebezpieczne skutki uboczne. Wpływają na nasze zdrowie w negatywny sposób, który zdecydowanie przewyższa chwilowe właściwości energetyzujące po ich spożyciu.
