.png){kind=small}
- Skąd pochodzi i jaka jest morfologia ruty zwyczajnej?
- Czym charakteryzuje się ruta zwyczajna?
- Jakie są wskazania do zastosowania ruty zwyczajnej?
- Jak właściwie dawkować rutę zwyczajną?
- W jakich preparatach znajduje się ruta zwyczajna?
- Czy są przeciwwskazania do stosowania ruty zwyczajnej?
Ruta zwyczajna (Ruta graveolens) z rodziny rutowatych, od wieków ceniona jest w medycynie naturalnej. Roślina wykazuje szerokie działanie zdrowotne i wspiera organizm w zwalczaniu pasożytów przewodu pokarmowego, obniżaniu ciśnienia i poprawie krążenie obwodowego. Działa rozkurczowo, moczopędnie, żółciopędnie i przeciwbólowo, wspomagając pracę układu trawiennego oraz narządów wewnętrznych. Oprócz korzyści fizycznych, ruta łagodzi stres i napięcie, wspierając zdrowie psychiczne i przywracając spokój.
Skąd pochodzi i jaka jest morfologia ruty zwyczajnej?
Ruta zwyczajna (Ruta graveolens), znana również jako Garden Rue lub Herb of Grace, to roślina pochodząca z południowej Europy, szczególnie z terenów Włoch oraz obszarów Europy południowo-wschodniej. Przez wieki była obecna zarówno w przydomowych, jak i klasztornych ogrodach ziołowych, natomiast w Polsce pełni głównie funkcję dekoracyjną. Ruta należy do rodziny rutowatych (Rutaceae) i wyróżnia się wyjątkową budową kwiatów oraz intensywnym, charakterystycznym zapachem, który w połączeniu z wyraźnie gorzkim posmakiem od razu zwraca uwagę.
Kwiaty ruty mają interesującą strukturę. Kielich tworzą cztery działki, a korona składa się z czterech żółtych, delikatnie wgłębionych płatków. Wokół nektarnika osiem pręcików otacza czteroczłonowe słupkowie, którego owocolistki są niemal całkowicie zrośnięte i wypełnione licznymi zalążkami. Kwiatostany układają się w baldachogrona, a wyjątkową cechą ruty jest to, że kwiat szczytowy, znajdujący się na końcu głównej osi kwiatostanu, ma pięć części, podczas gdy pozostałe mają ich cztery. Owocolistki rozwijają się w wielonasienne torebki, które po dojrzeniu pękają wzdłuż wewnętrznych brzegów.
Ruta graveolens stanowi surowiec zielarski, przy czym zbiera się przede wszystkim szczytowe części pędów, zazwyczaj w okresie pełni kwitnienia oraz ponownie pod koniec sierpnia.
Czym charakteryzuje się ruta zwyczajna?
Ruta zwyczajna (Ruta graveolens) ceniona jest zarówno za swoje walory ozdobne, jak i szerokie zastosowanie w medycynie naturalnej, co ciekawe używana jest także w kuchni jako aromat oraz środek konserwujący dziczyznę. Co sprawia, że ziele ruty ma tak szerokie spektrum działania?
Liczne substancje aktywne zawarte w rucie wpływają na jej prozdrowotny potencjał. Do głównych składników tej rośliny należą:
- olejek eteryczny,
- furanokumaryny,
- flawonoidy,
- alkaloidy,
- kumaryna,
- umbeliferon,
- kwasy organiczne,
- witamina C,
- sole mineralne.
Wysoka koncentracja flawonoidów sprawia, że ruta wykazuje właściwości przeciwzapalne, detoksykujące i antyoksydacyjne, wspomagając organizm w walce z procesami zapalnymi i stresem oksydacyjnym.
Kumaryna, obecna w składzie ruty, jest znana z działania przeciwnowotworowego, co zwiększa potencjalne zastosowanie rośliny w profilaktyce chorób nowotworowych. Ponadto, Ruta graveolens wpływa korzystnie na układ krwionośny. Redukuje przepuszczalność naczyń, wspomaga ich elastyczność i wzmacnia odporność na uszkodzenia.
Dzięki różnorodnym właściwościom terapeutycznym, ruta zwyczajna działa także przeciwbakteryjnie i przeciwwrzodowo, wspomaga regulację pracy układu pokarmowego, zmniejszając ryzyko biegunek. Wykazuje również działanie immunomodulujące, wspierając funkcjonowanie układu odpornościowego.
Jakie są wskazania do zastosowania ruty zwyczajnej?
Ruta zwyczajna to roślina o wszechstronnym zastosowaniu, m.in. wspomaga ona funkcjonowanie układu trawiennego. Ma właściwości, które pomagają zwalczyć niestrawność, wzdęcia, stany zapalne jelit oraz bóle brzucha, a także wspiera profilaktykę kamicy żółciowej. Wykazuje również właściwości korzystne dla układu moczowego, pomagając przy zmniejszonej ilości wydalanego moczu i zaburzeniach jego składu. Ruta pozytywnie wpływa na zdrowie wątroby, wspomaga jej regenerację, a dzięki swoim właściwościom pomaga także przy miażdżycy oraz wysokiemu ciśnieniu krwi. Zawarta w roślinie guanidyna wspiera pracę nadnerczy i obniża poziom glukozy, co przyczynia się do zmniejszenia ryzyka rozwoju cukrzycy, wpływając korzystnie na gospodarkę węglowodanową organizmu.
Kiedy jeszcze warto sięgnąć po rutę zwyczajną:
- ruta zwyczajna wspomaga nie tylko zdrowie fizyczne, ale też psychiczne, łagodząc stres, zmęczenie, wyczerpanie nerwowe i rozkojarzenie, jednocześnie działając uspokajająco,
- bogata w olejki eteryczne ruta zwyczajna, jest popularnym składnikiem perfum o cytrusowo-balsamicznym zapachu. Napar z ruty działa przeciwstarzeniowo, rozjaśnia cerę i zapobiega powstawaniu pajączków naczyniowych.
Jak właściwie dawkować rutę zwyczajną?
Najczęściej wykorzystuje się suszone ziele ruty zwyczajnej, które może przybierać różne formy, takie jak napar, herbata, olejowy wyciąg czy nalewka. Herbata z ruty jest szczególnie polecana w przypadku bolesnego miesiączkowania, wzdęć oraz uczucia pełności. Przygotowuje się ją, zalewając łyżeczkę suszu wrzątkiem (ok. 250 ml) i parząc przez 20 minut. Z kolei napar z ruty stosuje się zewnętrznie na opuchlizny, urazy oraz bóle zębów. Aby go przygotować, należy zalać łyżkę ziół wrzątkiem i parzyć przez godzinę. Po tym czasie napar jest gotowy do użycia w formie okładów, płukanek czy do przemywania.
W jakich preparatach znajduje się ruta zwyczajna?
Ruta zwyczajna dostępna jest w różnych formach zarówno w aptekach, jak i drogeriach czy sklepach ze zdrową żywnością. Najczęściej można ją spotkać w postaci ekstraktu zamkniętego w kapsułkach, które stanowią naturalny suplement wspomagający trawienie, łagodzący wzdęcia i poprawiający funkcjonowanie układu pokarmowego. Ponadto, ruta jest także częstym składnikiem balsamów oraz maści rozgrzewających, wykorzystywanych w leczeniu dolegliwości związanych z napięciem mięśniowym i bólami. Ruta dostępna jest także w formie suszonych ziół, z których możemy zaparzyć orzeźwiający napój.
Czy są przeciwwskazania do stosowania ruty zwyczajnej?
Rutę zwyczajną należy stosować z ostrożnością, ponieważ istnieją pewne sytuacje, w których jej użycie może być niewskazane. Przede wszystkim, osoby uczulone na rośliny z rodziny rutowatych powinny unikać jej stosowania, aby nie wywołać reakcji alergicznych. Kobiety w ciąży oraz karmiące piersią powinny zrezygnować z tego zioła, ze względu na możliwe niepożądane skutki zdrowotne. Ponadto, osoby borykające się z problemami skórnymi powinny wstrzymać się od sięgania po rutę, gdyż może ona nasilać objawy dermatologiczne. Mężczyźni, którzy planują powiększenie rodziny, także powinni unikać tego zioła, ponieważ może ono negatywnie wpływać na ruchliwość plemników, co może utrudnić poczęcie.
