.png){kind=small}
SPIS TREŚCI
Każdy z nas w swoim życiu z pewnością doświadczył rozmaitych chorób. Najczęściej jest to zwykłe przeziębienie, grypa, czy różnorakie choroby przewlekłe. Niestety obecne czasy obfitują w coraz to większy odsetek bardzo poważnych chorób. Liczne badania potwierdziły, że przyczynami zgonu nie zawsze jest sama choroba, a niedożywienie osłabionego walką z nią organizmu. Jest on wtedy szczególnie narażony na rozmaite niedobory składników odżywczych. Dodatkowym problemem może być niemożność spożywania posiłków lub po prostu zwykła niechęć. Odpowiednie odżywienie praktycznie zawsze wspomaga organizm w walce i właśnie w tym szczytnym celu powstała żywność medyczna specjalnego przeznaczenia.
Czym charakteryzuje się żywność medyczna?
Żywność medyczna to nic innego jak różnorakie preparaty, które docelowo są przeznaczone dla osób chorych lub posiadających duże niedobory składników odżywczych. Mowa o przypadkach, w których chory z różnych powodów nie jest w stanie w pełni pokryć swojego zapotrzebowania energetycznego. Przykładami mogą być choroby nowotworowe, cukrzyca, choroby neurologiczne i inne choroby przewlekłe. Produkty tego typu, są także często dedykowane pacjentom po operacjach oraz w trakcie samej rekonwalescencji. Najczęstszą formą owych preparatów jest ta płynna bądź półpłynna. Taka forma zapewnia maksymalną łatwość ich spożywania i przyswajania przez osłabiony organizm. Co ciekawe żywność medyczna, może być dodatkiem do diety lub nawet w całości pokrywać zapotrzebowanie pacjenta na wszystkie niezbędne składniki odżywcze. O tym jak taki typ żywienia jest potrzebny niech świadczą statystki. Wśród pacjentów onkologicznych chorych na raka trzustki, aż 80 % z nich jest niedożywiona. Natomiast w przypadku nowotworów żołądka i przełyku odsetek ten waha się od 60 do 85%.
Podział żywności medycznej specjalnego przeznaczenia
Żywność medyczną, możemy podzielić na trzy podstawowe grupy:
Diety standardowe oraz żywność medyczna standardowa
Jest to najczęściej spotykana forma diet medycznych jak i samych preparatów. Zawierają one niezbędne do prawidłowego funkcjonowania makroelementy, ale także mikroelementy. W skład takich preparatów wchodzą białka, węglowodany, tłuszcze, witaminy oraz minerały we wzorcowych ilościach. Oznacza to, że są one w stanie pokryć całe zapotrzebowanie pacjenta na te składniki odżywcze bez dodawania do diety innych pokarmów. Dobrym przykładem są nutridrinki, które to zawierają wszystkie te elementy.
Diety specjalistyczne i żywność medyczna specjalistyczna
W przypadku diet oraz preparatów specjalistycznych, sytuacja wygląda podobnie do tych standardowych. Oznacza to, że także zawierają wszystkie niezbędne składniki odżywcze i ich stosowanie również nie wymaga dostarczania dodatkowych pokarmów. Istotna różnica polega jednak na różnych proporcjach makro jak i mikroskładników w takim preparacie. Skład i same proporcje zależą od jednostki chorobowej na którą cierpi pacjent. Dobrym przykładem jest żywność medyczna dla diabetyków o zmniejszonej zawartości węglowodanów lub żywność medyczna dla pacjentów onkologicznych. W tym przypadku takie produkt zawiera o wiele więcej białka od standardowego.
Żywność medyczna niekompletna
Jak sama nazwa wskazuje, tego typu preparaty nie są w stanie pokryć zapotrzebowania pacjenta na wszystkie składniki odżywcze. Stosuje się je doraźnie w sytuacjach, gdy występuje niedobór określonego lub określonych makro i mikroelementów. Mogą to być ich mieszanki, ale także możliwe jest dostarczenie w ten sposób tylko jednego wybranego składnika. Przykładem mogą być preparaty dla pacjentów onkologicznych zawierające tylko i wyłącznie tłuszcze. Podaje się je, aby zwiększyć ilość dostarczanej energii w małej objętości, co jest także ważne dla pacjentów niedożywionych.
Dla kogo jest żywność specjalnego przeznaczenia medycznego?
Żywność medyczna tak naprawdę nie ma określonej grupy docelowej. Stosować może ją tak naprawdę każdy, jednak nie będzie dużym zaskoczeniem, że najczęściej spotkamy się z nią w szpitalach. Preparaty specjalnego przeznaczenia, wszakże zostały stworzone z myślą o pacjentach, którzy z różnych przyczyn nie są w stanie pokryć swojego zapotrzebowania energetycznego. Przyczyn takiego stanu rzeczy może być bardzo wiele. Lokalizacja guza, stan pacjenta czy przebieg samego leczenia, to tylko niektóre z nich. W takich przypadkach bardzo prawdopodobne jest wystąpienia niedożywienia. Jest ono niezwykle groźne nawet dla osoby zdrowej więc nie trzeba długo się zastanawiać co może oznaczać dla kogoś borykającego się z rozmaitymi schorzeniami. Stan ten może znacznie opóźnić powrót do zdrowia chorego, ale także sprawić, że całkowite wyzdrowienie będzie wręcz niemożliwe. Aby poradzić sobie z chorobą nasz organizm bardzo często potrzebuje wręcz więcej składników odżywczych. Rozwiązaniem staje się żywność medyczna specjalnego przeznaczenia, która pozwala w stosunkowo prosty sposób uzupełnić owe braki.
Żywność medyczna specjalnego przeznaczenia, może być z powodzeniem stosowana przez:
- osoby starsze, dorosłych oraz dzieci
- pacjentów w trakcje powrotu do zdrowia i rekonwalescencji
- pacjentów niedożywionych i także tych zagrożonych wystąpieniem niedożywienia
- pacjentów po zabiegach operacyjnych, ale również przed samym zabiegiem
- chorych poddawanych chemioterapii i radioterapii
- pacjentów onkologicznych
- Pacjentów neurologicznych (po udarze)
- Diabetyków
- Osoby cierpiące na choroby nerek
- Osoby z zaburzeniami smaku i zapachu
- Pacjentów z zaburzeniami żucia i połykania
Pamiętać należy jednak, że jak w przypadku wszystkich wyrobów medycznych, taki sposób odżywiania należy skonsultować z lekarzem. Nie zawsze bowiem, jest on bezwzględnie wymagany i może nieść ze sobą ryzyko powikłań.
Żywność medyczna, a suplementy diety – różnice
Na pierwszy rzut oka można wskazać kilka cech wspólnych dla żywności medycznej, jak i suplementów diety. W obu przypadkach mamy do czynienia z uzupełnianiem niedoborów makro i mikroskładników. Dodatkowo zarówno żywność medyczna, jak i suplementy mogą być dodatkiem do codziennej diety. Jednak, poza tym znacznie się od siebie różnią. Skład preparatów medycznych, jak i sam proces produkcyjny jest ściśle kontrolowany, czego zdecydowanie nie można powiedzieć o suplementach. Co więcej wszystkie składniki, które wchodzą w skład preparatu muszą być dobrze przyswajane i łatwo przetwarzalne przez nasz organizm. Ich działanie powinno być także potwierdzone wieloma badaniami naukowymi i zanim trafią do pacjentów, są szczegółowo sprawdzane. Korzystając z nich lub kupując, mamy więc pewność, że są one wysokiej jakości.
Podsumowanie
Żywność medyczna specjalnego przeznaczenia jest zbawienna w przypadkach, gdy pacjent nie może spożywać pokarmów o standardowej teksturze lub istnieje potrzeba dostarczenia odpowiedniej podaży kalorycznej czy konkretnego składnika odżywczego. Żywność ta nie jest zarezerwowana tylko i wyłącznie dla placówek medycznych. Praktycznie każdy z nas może się w nią zaopatrzyć w pobliskiej aptece. Obecnie dostępność tego typu preparatów jest naprawdę duża i warto się nimi posiłkować, gdy zajdzie taka potrzeba.
Bibliografia
- Przewodnik naukowo–techniczny Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) w sprawie żywności specjalnego przeznaczenia medycznego z 2015 r
- Zawiadomienie Komisji w sprawie klasyfikacji żywności specjalnego przeznaczenia medycznego (2017/C 401/01)
- Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2016/128 z dnia 25 września 2015 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 609/2013 w odniesieniu do szczegółowych wymogów dotyczących składu żywności specjalnego przeznaczenia medycznego oraz informacji na jej temat (Dz. Urz. UE L 25 z 2.2.2016, str. 30)
- Żywienie człowieka dorosłego w WIEM.pl. [dostęp 2013-02-02].
