- Dlaczego działania Fairtrade są ważne?
- Jak to się dzieje, że przedsiębiorcy, pracownicy i rolnicy z Południa zyskują mniej?
- Dlaczego warto wybrać produkty z oznaczeniem Fairtrade?
- Jakie produkty z certyfikatem Fairtrade możemy kupić w Polsce?
Sprawiedliwy Handel to partnerstwo handlowe dążące do równości w handlu międzynarodowym. Poprzez oferowanie lepszych warunków handlowych, jak również ochronę praw marginalizowanych producentów i pracowników najemnych, przyczynia się do zrównoważonego rozwoju. Fairtrade jest jednym z systemów certyfikacji Sprawiedliwego Handlu, którego najważniejszym celem jest polepszenie sytuacji producentów rolnych w krajach tak zwanego Południa, czyli Ameryki Łacińskiej i Karaibów, Azji Południowo-Wschodniej, Oceanii i Afryki. Fairtrade działa między innymi na rzecz:
- godziwych warunków pracy,
- wyższych cen skupu,
- sprawiedliwych warunków handlowych dla pracowników i rolników.
Dlaczego działania Fairtrade są ważne?
Kiedy słyszymy hasło „Sprawiedliwy handel”, może nasunąć nam się pytanie, czemu konwencjonalny handel nie jest wystarczający i dlaczego potrzebny jest handel bardziej sprawiedliwy, a także czy w związku z tym ten tradycyjny jest niesprawiedliwy? Ta niesprawiedliwość wynika z podziału zysków generowanych przez wymianę międzynarodową. W praktyce oznacza to, że zyski mieszkańców Globalnego Południa są nieporównanie mniejsze, niż zyski przedsiębiorców z Północy. Dzieje się tak między innymi z powodu złych warunków do prowadzenia handlu w krajach rozwijających się, jak również sposobu, w jaki działają największe firmy. Według oficjalnych danych ogłoszonych przez Fairtrade Polska przeciętny pracownik plantacji kawy zarabia 0,5 USD dziennie, w ciągu roku wynosi to około 100 USD, czyli jedynie około 450 PLN rocznie. Z jednej filiżanki kawy wypijanej w restauracji, jej producent otrzymuje zaledwie 5-25 groszy. Pracownicy plantacji kawy, kakao czy herbaty nie są więc w stanie utrzymać i wykształcić własnych dzieci, ani też zapewnić im prawidłowej opieki lekarskiej.
Jak to się dzieje, że przedsiębiorcy, pracownicy i rolnicy z Południa zyskują mniej?
Ponieważ ceny produktów rolnych na rynkach światowych są sztucznie zaniżane przedsiębiorstwa z krajów Południa zyskują mniej. Powodem są ogromne dotacje, przyznawane przez rządy rozwiniętych państw swoim rolnikom. Na przykład farmerzy z Ameryki Północnej i europejscy obszarnicy mogą taniej sprzedawać swoje towary, na przykład cukier, dzięki temu, że dostaną od rządów w swoim państwie niemalże drugie tyle dotacji. Natomiast rolnicy pochodzący z Afryki dotacje otrzymują sporadycznie, a towary oferowane w cenach z uwzględnieniem kosztów produkcji są nieporównywalnie droższe i przez to niekonkurencyjne. Ponieważ właściciele plantacji chcą produkować jak najtaniej, aby być konkurencyjnymi, pracownicy tych plantacji zarabiają mniej. Konkurencja zaś toczy się o umowy z największymi importerami, którzy szukają jak najtańszych dostawców.
Często zdarza się, że rolnicy z krajów Południa nie wiedzą, ile faktycznie mogliby zyskać i efekcie otrzymują mniej niż by mogli. Wynika to między innymi z niedostatku informacji o rynku i aktualnie obowiązujących cenach, czego konsekwencją jest to, że są oni skłonni sprzedawać swoje plony po cenie oferowanej przez lokalnego pośrednika, który często jest jedynym odbiorcą towaru, mogącym manipulować ceną skupu. Ponadto brak dróg, środków transportu uniemożliwia lokalnym rolnikom dostarczanie plonów do większych ośrodków handlowych.
Dlaczego warto wybrać produkty z oznaczeniem Fairtrade?
Sprawiedliwy Handel promuje etyczny styl życia, a dzięki osobom, które decydują się na kupno produktów oznaczone jako Fairtrade, zmniejsza się obszar biedy, a sprawiedliwość społeczna zwiększa. Podsumowując, Sprawiedliwy Handel:
- wpływa na zmianę warunków wymiany handlowej poprzez:
- uwzględnianie prawa człowieka, przyczyniając się do eliminacji:
- niewolnictwa,
- pracy przymusowej,
- pracy dzieci.
- uwzględnianie prawa człowieka, przyczyniając się do eliminacji:
- zapewnioną pracę i źródło dochodu osobom żyjącym na marginesie społeczeństwa, którymi w krajach Globalnego Południa są przede wszystkim kobiety i osoby niepełnosprawne,
- zapewnioną godziwą zapłatę drobnym producentom, którzy dzięki temu mają stabilne źródło dochodu,
- wybierając produkty Sprawiedliwego Handlu możemy przyczyniać się do zmniejszania biedy,
- pomaganie we wzmocnieniu małych i średnich firm,
- promowanie silnej gospodarki lokalnej i krajowej,
- uwzględnianie ochrony środowiska naturalnego i zrównoważonego rozwoju przez stosowanie metod upraw ziemi przyjaznych dla środowiska.
- wpływanie na zmniejszenie problemu związanego z zachodzącymi zmianami klimatu, dzięki zrównoważonej produkcji.
- poprzez promowanie naturalnych metod upraw ziemi, pomaga w użyźnianiu gleb wyjałowionych,
- promowanie recyklingu i alternatywnych, ekologicznych rozwiązańa, dzięki czemu przyczynia się do zmniejszania emisji dwutlenku węgla,
- zachęcanie rolników do stosowania organicznych metod upraw.
Jakie produkty z certyfikatem Fairtrade możemy kupić w Polsce?
My jako konsumenci stanowimy bardzo ważny element Fairtrade. Kiedy stajemy się świadomymi konsumentami i wybierzemy produkty ze znakiem FAIRTRADE, przyczyniamy się do wspierania rolników, producentów i pracowników w ich dążeniu do zapewnienia sobie, rodzinom i całej społeczności lepszego życia, warunków pracy, nauki i ochrony zdrowia. Produktami Fairtrade będą przede wszystkim: kawa, herbata, banany, kakao i czekolada. Ponieważ z roku na rok zainteresowanie produktami Fairtrade rośnie, dziś w sprzedaży są także:
- świeże warzywa i owoce,
- suszone owoce,
- orzechy,
- mleko kokosowe,
- soki i inne napoje,
- płatki zbożowe,
- oleje,
- zioła i przyprawy.
Ruch Fairtrade przyczynia się do realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju, a przede wszystkim do zlikwidowania ubóstwa występującego pod każdą postacią na całym świecie, a ponadto:
- wzmacnia pozycję kobiet – na na świecie żyje 1,3 mld kobiet poniżej granicy ubóstwa, a aż około 70% z nich, stanowią kobiety mieszkające na terenach wsi, w krajach rozwijających się. Są one tradycyjnie wykluczone z najlepiej opłacanych miejsc pracy, mają ograniczone prawa własności, ograniczony dostęp do edukacji, a obowiązek wychowywania dzieci spoczywa przede wszystkim na nich. Dzięki stosowaniu standardów Fairtrade kobiety mogą otrzymywać przedpłaty, niedrogie kredyty i ubezpieczenia, a cały Ruch Sprawiedliwego Handlu zachęca rolników i producentów do organizowania struktur demokratycznych, co daje kobietom większe możliwości,
- stanowi oręż w walce ze zmianami klimatycznymi – podwyższone temperatury powodują, że plantacje kawy są niszczone przez choroby grzybiczne. Zniszczenia te obejmują coraz większe obszary upraw w Ameryce Centralnej i Południowej, powodując straty rzędu miliardów euro. Fairtrade umożliwia rolnikom adaptację do zmian klimatycznych, np. poprzez zapewnianie dostępu do dobrych praktyk, bardziej odpornych odmian roślin czy oferowane ekspertyzy. Producenci, którzy współpracują z Fairtrade muszą przestrzegać określonych zasad dotyczących ochrony środowiska,
- przeciwdziała pracy i wyzyskiwaniu dzieci – niestety w dalszym ciągu w wielu krajach praca dzieci jest normą i nie jest regulowana prawnie, a przeciwdziałanie temu zjawisku jest kwestią niezwykle trudną. Standardem Fairtrade jest zakaz pracy dzieci. Działania Fairtrade wymierzone są przeciwko wykorzystywaniu najmłodszych w pracy, jak również przeciwko źródłom tego zjawiska, czyli biedzie,
- wspomaga tworzenie zdrowej gospodarki wiejskiej – obecnie obserwujemy kryzys społeczności wiejskich w krajach Południa, gdzie miliony młodych ludzi w poszukiwaniu pracy i lepszych zarobków emigruje ze wsi do miast, a także za granicę. Kiedy młodzi nie chcą pracować, ziemia staje się coraz bardziej jałowa, nie nadaje się do dalszych upraw. Przyczynia się to do pogłębiania się zacofania gospodarstw rolnych,
- promuje wysokie standardy dotyczące jakości produktów – produkty Fairtrade mają etyczne pochodzenie i są poddawane restrykcyjnej kontroli. Producenci zobowiązani są do przestrzegania krajowych i międzynarodowych zasad dotyczących stosowania nawozów i środków ochrony roślin.
W trakcie robienia zakupów, warto przeznaczyć chociaż część budżetu na produkty Fairtrade. Wybierając je przyczyniamy się do zmniejszania biedy i negatywnych skutków działalności człowieka. Sprawiedliwy Handel zapewnia godziwą cenę i zapłatę drobnym producentom, zapewnia źródło dochodu osobom z marginesu społeczeństwa, czyli w krajach Południa, głównie kobietom i osobom niepełnosprawnym, eliminuje przymusową pracę dzieci. To zaledwie kilka, z wielu bardzo ważnych powodów, dla których warto wybierać produkty oznaczone jako Fairtrade.