- Morwa biała – opis rośliny
- Jakie składniki prozdrowotne skrywa morwa biała?
- Owoce morwy białej
- Liście morwy białej
- Wpływ morwy białej na gospodarkę węglowodanową organizmu
- Morwa biała, a profil lipidowy
- Na co jeszcze wpływa morwa biała?
- Morwa biała – przeciwskazania do stosowania
- Podsumowanie
- Bibliografia
Morwa biała to roślina, której właściwości prozdrowotne zostały potwierdzone wieloma szeroko zakrojonymi badaniami naukowymi. Co prawda jej pierwotnym siedliskiem nie była Polska, lecz warto zaznaczyć, że morwa biała jest mimo wszystko szeroko rozpowszechnionym gatunkiem w naszym kraju. Spotkać ją możemy zarówno w formie surowej, jak i suszonej, która jest zdecydowanie najpopularniejszą -występującą w sprzedaży. Dodajmy, że owoce tegoż drzewa, są niezwykle smaczne, co dodatkowo podnosi jej wartość oraz może Nas zachęcić do sięgania po nią. Jakie właściwości posiada ta ciekawa roślina, jak i na jakie schorzenia warto ją stosować? Odpowiedzi na te oraz inne pytania zawrzemy w niniejszym tekście.
Morwa biała – opis rośliny
Morwa biała pochodzi z Chin. To właśnie w tymże ogromnym kraju rosła dziko, już setki lat temu. Następnie stała się rośliną uprawną, głównie z uwagi na walory smakowe jej białych owoców, ale nie tylko. Bardzo szybko odkryto, że liście tej rośliny doskonale nadają się jako pożywka, dla jedwabników, co było również pomocne w ich hodowli. Dlatego też, bardzo często możemy zetknąć się z nazwą – jedwabnika morowego. Sama zaś morwa, należy do gatunku morwowatych, którego przedstawiciele to głownie niewielkie drzewa liściaste, dorastające do około 15 metrów. Wraz z nadejściem nowych technologii, pozwalających na podróżowanie ludzi po świecie – rozprzestrzeniła się również na innych kontynentach. Naukowcy szacują, że do Europy – trafiła w okolicach XI wieku naszej ery. W Polsce występuje praktycznie tylko morwa biała, która co ciekawe jest bardzo często mylona z morwą czarną lub czerwoną. Dzieje się to głównie z powodu rozmaitych odcieni jej owoców, co może wpływać na te pomyłki. Jednak morwa zawdzięcza swoją nazwę, nie kolorowi owoców, lecz kory. Jest to bardzo dobry sposób na odróżnienie tychże odmian. Dodajmy, że jedną z pierwszych właściwości morwy jakie zostały zaobserwowane, był wpływ na przyśpieszenie wzrostu dzieci. Odkryto to jeszcze w Chinach, gdzie napar z liści, jak i pędów tejże rośliny, był podawany dzieciom, których wzrost i masa ciała znacznie odbiegała od rówieśników. Spowodowało to dalsze dociekanie i badania nad tym drzewem, ze skutkiem iście pozytywnym dla Nas wszystkich.
Jakie składniki prozdrowotne skrywa morwa biała?
W szeroko pojętym ziołolecznictwie, wykorzystywane są zarówno owoce morwy, jak i jej liście. Z uwagi na fakt, iż różnią się nieco składem chemicznym – w pierwszej kolejności skupmy się na owocach.
Owoce morwy białej
Owoce tego drzewa, są najczęściej dostępne w formie suszonej. Składają się w znacznej części z cukrów prostych (83/100 gramów), ale również znajdziemy w nich białka (3/100 gramów), jak i nieznaczne ilości wszelakich tłuszczów (3/100 gramów) oraz błonnika (7/100 gramów). Dodatkowo, są niezwykle bogate w witaminę C, ale również te z grupy B. Warto zaznaczyć, że mocną ich stroną, są mikroelementy. Możemy w nich znaleźć całkiem sporo żelaza, potasu, wapnia, cynku, manganu, a nawet miedzi. Mogą być ciekawym alternatywnym źródłem aminokwasów egzogennych, czyli tych, których nasz organizm nie jest w stanie zsyntetyzować, lecz muszą być dostarczone wraz z pożywieniem. Mowa oczywiście o metioninie, treoninie, leucynie i argininie.
Liście morwy białej
Mimo, iż morwa biała w znacznym stopniu znana jest ze swoich smacznych owoców, to właśnie w liściach tej rośliny znajdziemy najwięcej substancji aktywnych. Podobnie jak w przypadku owoców, to właśnie suszone liście, są szeroko wykorzystywane w ziołolecznictwie, gdyż to właśnie w takiej formie następuje zatężenie substancji terapeutycznych. W suchej masie najwięcej jest błonnika i białek, jednak to nie na nich się skupimy. Na pierwszy plan wysuwają się polifenole, z których większość stanowią flawonoidy. Wykazują się one wysoką skutecznością w walce z wolnymi rodnikami, tym samym posiadając silne właściwości antyoksydacyjne. Do cennych substancji możemy zaliczyć również kwas askorbinowy, różne beta-karoteny, spore ilości kwasu foliowego, jak i mikroelementy, w tym żelazo, magnez i wapń. Warto także zaznaczyć, że liście mogą być bogatym źródłem związków o działaniu przeciwwirusowym, przeciwzapalnym, przeciwbakteryjnym, jak i tych, które wpływają na poziom glikemii. Mowa o alkaloidach, których przedstawicielem, może być chociażby 5-imino-D-sorbitol (DNJ). Jest on przedmiotem badań od bardzo dawna, bowiem jego wpływ na nasz organizm jest całkiem spory. Podobnie kwercetyna – związek chemiczny, blokujący działanie reduktazy aldozy. Jest to istotne, chociażby z uwagi na fakt, iż syntetyzuje on sorbitol w przypadku nadmiaru glukozy we krwi. Natomiast nadmiar sorbitolu, może negatywnie wpływać na funkcje wątroby, nerek, niemal całego układu nerwowego, jak i oczu.
Wpływ morwy białej na gospodarkę węglowodanową organizmu
Na tle wielu właściwości tejże rośliny, na pierwszym planie z pewnością, są te wpływające na glikemię. Wszakże różnorakie ekstrakty, ale i napary z jej liści stanowią istotną składową leków przeciwcukrzycowych, ale i mogą być formą terapeutyczną samą w sobie. Dzieje się tak głównie za sprawą skuteczności działania, ale i stosunkowo wysokim bezpieczeństwem takowych produktów. Nie wywołują one bowiem, różnorakich efektów ubocznych, jak to ma miejsce w przypadku niektórych leków. Do takowych zaliczyć możemy chociażby, nadmierną senność, biegunki, wzdęcia, ograniczoną percepcję oraz apatię. Wysoka skuteczność wynika również z właściwości polegającej na zahamowaniu lub znacznemu spowolnieniu działania wielu enzymów, odpowiedzialnych za rozkład węglowodanów. Z badań przeprowadzonych przez Adisakwattana i wsp. jasno wynika, że ekstrakt z liści morwy, znacznie wpływał na maltazę oraz sacharazę. W tym przypadku, mówimy spadku aktywności pierwszego enzymu o niemal 60 %, natomiast jeżeli chodzi o sacharazę, było to około 50 %. Jeszcze lepsze efekty przyniosło natomiast, połączenie owych ekstraktów z innymi roślinnymi związkami chemicznymi w tym tymi pochodzącymi ze złocienia ogrodowego, jak i ketmia szczawiowa. Co ciekawe, morwa biała nie wykazywała praktycznie żadnego wpływu na alfa amylazę, jednak po zastosowaniu wyżej wymienionych roślin, efekt ten uległ znacznej zmianie. Oznaczało to, iż taki kupaż wykazywał wpływ niemal na wszystkie enzymy odpowiedzialne za trawienie węglowodanów. Istnieją także rozmaite badania, które zostały przeprowadzone na zwierzętach laboratoryjnych. Traktują one o tym, jakoby poza wpływem na enzymy, morwa biała podwyższała poziom insuliny we krwi. Jednak jak do tej pory, sam mechanizm tejże zależności nie jest do końca poznany. Warto zaznaczyć, że zwiększenie poziomu insuliny jest bardzo korzystne dla osób z rozpoznaną cukrzycą. Natomiast sytuacja jest skrajne inna, jeżeli mówimy o pacjentach cierpiących na insulinooporność, bowiem taki stan utrzymujący się w dłuższym czasie, może znacznie przyśpieszyć postęp choroby i efekcie doprowadzić do rozwoju pełnoprawnej cukrzycy typu II.
Morwa biała, a profil lipidowy
Badania wskazują również na to, jakoby ekstrakty i napary z liści morwy białej, miały wpływ na profil lipidowy osób cierpiących na cukrzycę, ale nie tylko. Stosowane przez okres około 30 dni, pozwoliły w znacznym stopniu obniżyć poziom frakcji cholesterolu LDL, ale także trójglicerydów we krwi. Co prawda owe badania prowadzone były na szczurach, lecz badacze zapewniają, że wyniki są do prawdy obiecujące. Warto zaznaczyć, że podobne efekty zaobserwowano w grupie diabetyków, którym podawano takowe ekstrakty. W podobnym okresie czasu, pozwoliły na obniżenie cholesterolu LDL, średnio o 23 % i jednocześnie zaobserwowano nieznaczny wzrost dobrego cholesterolu (HDL) u praktycznie wszystkich pacjentów objętych badaniem. Pozwala to przypuszczać, że suplementy zawierające wyciągi z morwy, mogą być niezwykle pomocne w profilaktyce chorób układu sercowo-naczyniowego, jak i mogą zapobiegać występowaniu miażdżycy naczyń wieńcowych oraz zawałom serca i udarom mózgu.
Na co jeszcze wpływa morwa biała?
Mimo, iż większość pozytywnych działań morwy ukierunkowanych jest na redukcję cukrów we krwi, wykazuje ona wpływ na inne części naszego organizmu. Istnieją doniesienia, jakoby pozwalała na redukcję masy ciała, co z pewnością odbije się na naszym zdrowiu. Warto jednak pamiętać, że może ona ów proceder jedynie wspierać i wraz z suplementacją warto dobrze się odżywiać i dbać o aktywność fizyczną. Nie zmienia to jednak faktu, iż wykazuje pewien wpływ na metabolizm komórkowy, czym efekt ten potęguje. Z kolei owoce morwy, mogą być wielce pomocne z walce z chorobami neurodegeneracyjnymi w tym chorobą Alzheimera. Zawierają spore ilości cyjadynin, które wykazują działanie ochronne na śródbłonek mózgu, tym samym opóźniając postępy choroby, tudzież zmniejszając ryzyko jej wystąpienia.
Morwa biała – przeciwskazania do stosowania
Choć, morwa biała należy do preparatów bezpiecznych i dobrze zbadanych – istnieje kilka sytuacji w których nie powinniśmy jej zażywać. Po pierwsze, może być ona silnym alergenem, dlatego też w przypadku wystąpienia objawów alergicznych, należy niezwłocznie udać się do lekarza. Alergicy, zwłaszcza Ci uczuleni na szeroką gamę substancji chemicznych, winni zrezygnować z jej stosowania. Dodatkowo uważać należy w przypadku ciąży, gdyż działanie morwy w takowym stanie – nie zostało praktycznie przebadane. Natomiast w przypadku diabetyków, pomimo wielu pozytywnych działań morwy w zakresie redukcji cukru we krwi, jak i wpływie na poziom insuliny – jej stosowanie powinno być skonsultowane z lekarzem prowadzącym. Jest to spowodowane głównie tym, iż w połączeniu z lekami przeciwcukrzycowymi, działanie naparów lub ekstraktów z morwy, może doprowadzić do niebezpiecznych niedocukrzeń, hipoglikemii, a tym samym być niebezpieczne dla zdrowia i życia pacjenta.
Podsumowanie
Morwa biała to z pewnością roślina niesamowicie użyteczna, zarówno pod względem smaku oraz potencjalnych właściwości prozdrowotnych. Co prawda jej działanie jest ukierunkowane głównie na regulację gospodarki węglowodanowej ustroju, jednak pamiętajmy o jej wpływie niemal na cały organizm. W przypadku osób borykających się z insulinoopornością lub cukrzycą, przez rozpoczęciem suplementacji morwą białą, warto takowy plan skonsultować z lekarzem, by uniknąć potencjalnych powikłań.
Bibliografia
- Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-19] (ang.).
- J. Grześkowiak, M. Łochyńska, Związki biologicznie aktywne morwy białej (Morus alba L.) i ich działanie lecznicze, Postępy Fitoterapii 1/2017, http://www.postepyfitoterapii.pl/wp-content/uploads/2017/06/pf_2017_031-035.pdf
- Grześkowiak, J., Łochyńska, M. (2017). Związki biologicznie aktywne morwy białej (Morus alba L.) i ich działanie lecznicze. Post Fitoter, 18(1), 31-35.
- Kałwa, K., Wilczyński K. (2016) właściwości przeciwutleniające naparów z liści morwy białej (Morus alba L.) Acta Sci. Pol. Technica Agraria, 15(3-4) 2016, 15-24.
- Tian, S., Wang, M., Liu, C. Zhao, H. & Zhao, B. (2019) Mulberry leaf reduces inflammation and insulin resistance in type 2 diabetic mice by TLRs and insulin Signalling pathway. BMC Complement Altern Med, 19(1):326.
- Adisakwattana, S., Ruengsamran, T., Kampa, P., & Sompong, W. (2012). In vitro inhibitory effects of plant-based foods and their combinations on intestinal α-glucosidase and pancreatic α-amylase. BMC Complement Altern Med, 12:110.
- Fitoterapii 3/2009, http://www.czytelniamedyczna.pl/2651,liscie-morwy-jako-zrodlo-naturalnych-substancji-biologicznie-aktywnych.html