Melatonina jest hormonem, którego zadaniem jest regulacja biologicznego rytmu okołodobowego. Za jego produkcję odpowiedzialna jest usytuowana w mózgu szyszynka. To od poziomu produkcji melatoniny zależy jakość naszego snu, dlatego nazywana jest ona hormonem nocy lub hormonem snu. W ciągu dnia poziom melatoniny jest najniższy, zaczyna wzrastać dopiero po zmroku, a najwyższy jej poziom występuje pomiędzy godziną 2 a 4 w nocy. Po tym czasie jej ilość w organizmie znów zaczyna się zmniejszać.
Poza regulowaniem rytmu dobowego i wpływem na jakość naszego snu, melatonina ma wpływ także na prawidłowe funkcjonowanie naszego układu immunologicznego, ma właściwości antyoksydacyjne i opóźnia proces działa wolnych rodników. Niedobry melatoniny w organizmie mogą powodować objawy, które w znacznym stopniu mogą utrudniać nam codzienne funkcjonowanie.
Po czym poznać objawy niedoboru hormonu snu?
Poziom stężenia melatoniny we krwi różni się w zależności od wieku. Jej największy poziom występuje u małych dzieci, a po okresie pokwitania znacząco spada, dlatego też osoby starsze częściej mają problemy z zasypianiem, ale też mniejsze zapotrzebowanie na sen niż dzieci i młodzież w wieku szkolnym. Prawidłowe stężenie melatoniny wynosi:
- 250 pg/ml dla dzieci między 1-3 rok życia,
- 120-180 pg/ml dla młodzieży w okresie dojrzewania między 8-15 rok życia,
- 70-80 pg/ml dla dorosłych,
- 20-30 pg/ml dla osób starszych.
Na niedobór melatoniny narażone są szczególnie osoby, które prowadzą mało aktywny tryb życia i wiąże się ze zbyt małą w ciągu dnia ekspozycją na naturalne, dzienne światło, a wieczorem spędzają więcej czasu w świetle sztucznym, a szczególnie tym emitowanym przez ekrany telewizorów, laptopów i smartfonów. Wpływa to na rozregulowanie naturalnego rytmu dobowego. Niedobór hormony snu w organizmie objawia się:
- zaburzeniami zasypiania,
- zaburzeniami rytmu snu i czuwania,
- rozkojarzeniem i zaburzeniami koncentracji,
- zmęczeniem i sennością w ciągu dnia,
- rozdrażnieniem,
- bólami głowy,
- złym samopoczuciem.
Jak można przeciwdziałać występowaniu niedoboru melatoniny?
Jeśli niedobór melatoniny będzie nieustannie postępować, objawy mogą się jeszcze mocniej nasilić, prowadząc do pogorszenia się kondycji fizycznej, czy nawet do wystąpienia nerwicy. Aby uzupełnić braki melatoniny, należy:
- więcej spacerować w ciągu dnia, wystawiając organizm na działanie naturalnego światła słonecznego,
- unikać przed snem niebieskiego światła, które emitowane jest przez urządzenia elektroniczne, działa ono na nas niekorzystnie, szczególnie wieczorem,
- kłaść się regularnie o stałych porach, na tyle wcześnie, aby móc przespać około 8 godzin, tyle mniej więcej czasu potrzebuje nasz organizm na pełną regenerację,
- pamiętać o aktywności fizycznej w ciągu dnia, aby odpowiednio dotlenić organizm, przy czym nie muszą to być forsowne treningi na siłowni, a zwykły, przynajmniej dwudziestominutowy spacer.
Wszystkie dolegliwości związane z niedoborem melatoniny i zaburzeniami snu można złagodzić również za pomocą przyjmowania melatoniny syntetycznej. Melatonina ta polecana jest również:
- osobom, które pracują w systemie zmianowym,
- kobietom w czasie menopauzy,
- podczas długich podróży do miejsc o innej strefie czasowej,
- osobom niewidomym.
Regularny sen i jego jakość ma wpływ na prawidłowe funkcjonowanie naszego organizmu. Od tego zależy nasze codzienne samopoczucie, poziom koncentracji, wydajność w pracy, a nawet nasze zdrowie psychiczne. Dlatego właśnie melatonina jest tak ważnym czynnikiem, wpływającym na jakość naszego życia.