.png){kind=small}
Zioła oraz rośliny, znane powszechnie jako niechciane chwasty, rzadko cieszą się dużą popularnością. Nie mówiąc już o tych, które nie dość, że są uznawane za chwasty, to na dodatek, są gatunkiem inwazyjnym. Oba te kryteria z pewnością spełnia rdest ostrokończysty. Ta tajemnicza roślina nie jest mile widziana w naszych ogrodach, jednak skrywa w sobie kilka miłych zaskoczeń. Mowa tutaj między innymi o resweratrolu, substancji aktywnej, zawartej w dużych ilościach w rdeście. Jakie są jej właściwości i na co pomaga? O tym będzie w niniejszym artykule.
Rdest ostrokończysty – garść informacji
Rdest ostrokończysty, zwany jest często rdestem lub rdestowcem japońskim. Należy do rodziny rdestowatych. Pierwotnym jego siedliskiem były wysokie góry w Japonii – stąd nazwa. Naturalnie występuje jeszcze na terenach Korei, Tajwanu oraz w Chinach. Do Europy trafił dopiero w roku 1825, ale ze względu na sprzyjający klimat, szybko się rozprzestrzenił. Rdest jest gatunkiem bardzo ekspansywnym, szybko zajmującym nowe tereny. Obecnie w Polsce, został uznany za gatunek inwazyjny, zagrażający rodzimej florze. Wręcz zalecane jest jego usuwanie, zwłaszcza z obszarów objętych ochroną. Niestety rdest, bardzo łatwo odrasta i ciężko się go permanentnie pozbyć. Dorasta, aż do 3 metrów wysokości i swoim wyglądem przypomina krzew. W roku 2004 weszło w życie rozporządzenie zakazujące transport tej rośliny na terenie Polski. Natomiast od roku 2012, na jego posiadanie, import oraz hodowlę, wymagane jest specjalne pozwolenie. Mimo tych zagrożeń i obostrzeń, rdest jest bardzo cenioną rośliną w lecznictwie.
Resweratrol – co to?
Rdest ostrokończysty, jest szczególnie bogaty w tą substancje. Jest to najważniejszy składnik aktywny w nim zawarty. Warto wspomnieć, że nie występuje tylko w rdeście. Bogate w niego są także skórki czerwonych winogron, a co za tym idzie dobrej jakości czerwone wino, także zawiera ten składnik. Jest to organiczny związek chemiczny, a dokładniej polifenolowa pochodna stilbenu. Resweratrol jest substancją pochodzenia roślinnego. Po raz pierwszy został wyizolowany w 1940 roku z rośliny o nazwie ciemiężyca biała. Należy on do grupy fitoskładników roślinnych. Rośliny wytwarzają je, w celu ochrony swoich tkanek przez bakteriami, wirusami lub grzybami.
Resweratrol – właściwości
Chcąc dokładniej opisać właściwości resweratrolu, należy wspomnieć o paradoksie francuskim. Mianowicie, mieszkańcy krajów takich jak Francja, Hiszpania i Portugalia, mimo diety bogatej w cukier i nasycone tłuszcze, stosunkowo rzadko zapadają na choroby układu sercowo – naczyniowego. Powiązano to, z kulturą spożywania czerwonego wina, który zawiera właśnie tą substancję. Przeprowadzone badania wykazały szereg prozdrowotnych właściwości resweratrolu. Wykazuje on silne działanie antyoksydacyjne. Chroni nas tym samym, przed szkodliwym działaniem wolnych rodników i nie tylko. Działa przeciwwirusowo, przeciwgrzybicznie, przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie. Może chronić nas przed powstawanie zatorów żylnych i tętniczych. Dodatkowo działa przeciwmiażdżycowo. Obniża ciśnienie krwi oraz rozszerza naczynia krwionośne. Rdest ostrokończysty, może być także pomocny w profilaktyce powstawania insulinooporności i cukrzycy typu drugiego. Dzieje się tak, z powodu jego właściwości obniżających poziom glukozy we krwi. Co więcej zwiększa wrażliwość tkanek na insulinę i pobudza lipolizę, która to odpowiedzialna jest za zmniejszenie ilości tkanki tłuszczowej. Rdest japoński potrafi znacznie zmniejszyć stres żołądkowo-jelitowy, a ponadto zioło to działa również jako łagodny środek przeczyszczający. Jest skuteczne w przypadku zaparć, biegunek, wzdęć. Roślina ochrania system nerwowy, detoksykuje i wzmacnia układ immunologiczny.
Resweratrol – działanie i znaczenie kliniczne
Rdest japoński to roślina, która coraz bardziej zyskuje na popularności. Zaczyna być wykorzystywana w leczeniu boreliozy. Rdest został wpisany na listę protokołu Buhnera. Znajdują się w nim specjalnie dobrane zioła, które w skuteczny sposób mogą leczyć skutki ukąszenia kleszczy u ludzi. Obecnie uznaje się resweratrol, jako najlepszy fitoskładnik w leczeniu chorób związanych z ukąszeniami kleszczy. Dzięki wspieraniu układu nerwowego oraz krwionośnego bardzo dobrze nadaje się do walki z bakteriami borreli. Dociera, także do bardzo trudno dostępnych miejsc, które owe bakterie atakuję i je neutralizuje. Dzięki tym właściwością, może być także pomocny w walce z neuroboreliozą. Jest to najgroźniejsza odmiana boreliozy, którą przenoszą kleszcze. Bakterie typu Borrelia burgdorferi, Borrelia garinii czy Borrelia afzelii, dostają się do mózgu i niszczą komórki nerwowe. Choroba ta, może wystąpić u blisko 15 % chorych z nieleczoną boreliozą. Najczęstsze objawy to porażenie nerwu twarzowego, zapalenie opon mózgowych, zapalenie mózgu i problemy psychiczne. Mimo faktu, jak groźna jest to choroba, resweratrol, może być całkiem skutecznym narzędziem do walki z nią.
Resweratrol w kosmetyce
Ze względu na swoje wyjątkowe właściwości, resweratrolu w kosmetyce jest stosowany w ramach formuł przeciwstarzeniowych, liftingujących, przeciwzmarszkowych. Wraz z procesami starzenia się organizmu, cierpi na tym również nasza skóra. Dochodzi wtedy do uszkodzenia materiału genetycznego oraz specyficznych enzymów – sirtiun. Są to białka, regulujące odporność komórek na stres oksydacyjny. Dzięki zwiększeniu aktywności sirtuin, resweratrol wpływa na poprawę naturalnych procesów naprawczych skóry. Zwiększa na dodatek odporność komórek skóry na czynniki środowiskowe i promieniowanie ultrafioletowe. Dodatkowo, może on działać na inny szlak metaboliczny, odpowiedzialny za procesy degeneracyjne naszej skóry, mianowicie glikację. Glikacja to proces niszczenia białek podporowych skóry – kolagenu i elastyny przez cukry. Szczególnie narażone na ten proces, są osoby z podwyższonym poziomem glukozy we krwi. Efektem tego jest obniżona elastyczność i jędrność skóry, ale także spowolnienie gojenia ran. Resweratrol chroni włókna kolagenowe, przed niekorzystnym działaniem cukrów, przez co zapobiega tym negatywnym zmianom. Podobnie ma się sytuacja z wolnymi rodnikami, które są bardzo groźne dla naszego organizmu. Wpływają także na proces starzenia się samej skóry. Resweratrol to jeden z najsilniejszych antyoksydantów, czyli składników, które wspomagają walkę z wolnymi rodnikami. Dzięki czemu, może być bardzo pomocny w zachowaniu zdrowej kondycji skóry na długo. Do głównych cech tej substancji wykorzystywanych w kosmetologii, należą: redukcja przebarwień, poprawa stopnia nawilżenia skóry, jej jędrności oraz aktywacja podziałów komórek skóry. Ze względu na niską przyswajalność resweratrolu dostępnego w postaci suplementów, ten cenny składnik, ma bardzo niskie szanse, aby dotrzeć do warstw skóry od wewnątrz, jest on bowiem w pierwszej kolejności wykorzystywany przez pozostałe narządy naszego organizmu. Właśnie dlatego w celu ochrony naszej skóry warto sięgać, po preparaty do stosowania zewnętrznego, działających bezpośrednio w miejscu aplikacji.
Resweratrol – skutki uboczne
Generalnie stosowanie resweratrolu jest stosunkowo bezpieczne. Nie powoduje on bowiem, bardzo silnych skutków ubocznych. Przy zbyt dużej dawce, mogą pojawić się nudności lub biegunki. Mimo wszystko uważać powinny kobiety w ciąży. Nie zostały przeprowadzone, istotne badania mogące wykluczyć brak działań niepożądanych w tym okresie. Istnieją także przesłanki jakoby ten związek chemiczny mógł być toksyczny dla rozwijającej się trzustki u płodu. Z tego względu nie jest polecany w tym okresie.
Resweratrol może zmniejszać wchłanianie żelaza i jego poziom we krwi, co może potencjalnie prowadzić do niedokrwistości. Dzieje się tak przez włączanie przez niego ważnego genu warunkującego wchłanianie żelaza. Gen ten zmniejsza wchłanianie tego pierwiastka, co z kolei może być korzystne dla osób z jego nadmiarem. Istnieje także ryzyko niebezpiecznych dla zdrowia interakcji z lekami. Mowa o statynach, lekach na nadciśnienie, przeciwhistaminowych oraz lekach uspokajających. Osoby je stosujące, powinny unikać resweratrolu.
Podsumowanie
Mimo, iż rdest ostrokończysty stanowi potencjalne zagrożenie dla naszego ekosystemu, na pewno nie można mu odmówić wiele prozdrowotnych zastosowań. Zawarty w nim resweratrol wykazuje duży wpływ na nasz organizm. Pamiętajmy jednak o jego potencjalnych skutkach ubocznych. Jeżeli nie jesteśmy pewni co do jego zastosowania, nic nie zastąpi konsultacji lekarskiej.
Bibliografia
- Henryk Różański: Fitoterapia chorób autoimmunologicznych. www.luskiewnik.pl. [dostęp 2017-02-07].
- Howitz KT, Bitterman KJ, Cohen HY, Lamming DW, Lavu S, Wood JG, Zipkin RE, Chung P, Kisielewski A, Zhang LL, Scherer B, Sinclair DA. Small molecule activators of sirtuins extend Saccharomyces cerevisiae lifespan. „Nature”. 6954 (425), s. 191–196, 2003. DOI: 10.1038/nature01960. PMID: 12939617.
- Packer L, Rimbach G, Virgili F. (1999) Antioxidant activity and biologic properties of a procyanidin-rich extract from pine (Pinus maritima) bark, pycnogenol. Free Radic Biol Med., 27(5-6):704-24
- Peter F. Stevens, Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website [online], Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-07] (ang.).
- Robb EL, Page MM, Wiens BE, Stuart JA. Molecular mechanisms of oxidative stress resistance induced by resveratrol: Specific and progressive induction of MnSOD. „Biochem Biophys Res Commun”. 7. 367, s. 406-12, 2007/8. PMID: 18167310.
