.png){kind=small}
Nasza planeta tonie w śmieciach i wydaje się, że przytaczanie tu jakichkolwiek statystyk jest już zbędne. Produkujemy niebywałe ilości odpadów i jeszcze przez długi czas trudno będzie choćby marzyć o tym, by kompletnie je wyeliminować. Jednak to, o czym możemy marzyć, a nawet śmiało wdrażać w życie, to skuteczne powtórne przetwarzanie śmieci, czyli recykling. Segregacja może być jednak kłopotliwa. No bo… Gdzie wyrzucać paragony? Czy myć pudełka po jogurtach? Czy sortowanie śmieci w ogóle ma sens? Na te i inne pytania o segregację postaramy się odpowiedzieć w tym artykule.
Segregacja odpadów – podstawowe informacje
Od 2017 roku w Polsce obowiązuje JSSO, czyli Jednolity System Segregacji odpadów. Oznacza to, że w całym kraju istnieje podział na odpady zmieszane oraz cztery główne frakcje śmieci: niebieską (papier), żółtą (metale i tworzywa sztuczne), zieloną (szkło) oraz brązową (odpady biodegradowalne). W przypadku szkła może występować także podział na szkło kolorowe (pojemnik zielony) oraz bezbarwne (pojemnik biały). Szczegółowe przepisy co do tego, kiedy i jak będą wywożone śmieci, zależy już od poszczególnych odbiorców odpadów – to do tych firm, a także do gminy możesz kierować wszelkie wątpliwości, pytania czy zażalenia. Być może w twoim miejscu zamieszkania brakuje różnokolorowych kontenerów. Oznacza to, że twoja gmina jeszcze ich nie wymieniła, ale zrobi to w niedalekiej przyszłości, a ma na to czas do 30 czerwca 2022 roku.
Jak prawidłowo segregować śmieci – frakcje
Odpady bio, czy biodegradowalne, to te, które nadają się do kompostowania. Są to między innymi odpadki po warzywach, owocach i wszelkich innych roślinach, resztki jedzenia, w tym na przykład skorupki jaj, fusy po kawie i herbacie oraz zepsute przetwory, a także niezaimpregnowane drewno oraz bioplastik. W pojemnikach brązowych nie mogą się jednak znaleźć ziemia i kamienie, oleje jadalne, kurz ani nic, co mogłoby zgnić, na przykład mięso. Na pewno nie powinien się tam znaleźć plastik, dlatego jeśli chcesz zapakować odpadki w torbę, musi ona być albo papierowa, albo specjalnie oznaczona jako kompostowalna.
Metale i tworzywa sztuczne
Metale i tworzywa sztuczne raczej nie sprawiają większych problemów, warto jednak zapamiętać kilka podstawowych zasad. Butelki i pojemniki, w tym także opakowania wielomateriałowe (jak Tetra Pak, czyli kartony na mleko i soki) należy wcześniej opróżnić, nie trzeba ich jednak myć ani płukać. Zajmują się tym firmy przetwarzające odpady, nie ma więc sensu podwójnie marnować wody. To samo tyczy się zabrudzonej folii aluminiowej – bez obaw możesz ją wyrzucić do żółtego pojemnika, ale nie umieszczaj tam opakowań po lekach, plastikowych zabawek ani pojemników po farbach i lakierach.
Papier
Czysty papier pod praktycznie każdą postacią powinien trafić do niebieskiego pojemnika, nie może być on jednak zatłuszczony ani mocno zabrudzony, dlatego jednorazowe naczynia i opakowania na jedzenie (jak pudełka po pizzy) powinny trafić do odpadów zmieszanych. To samo tyczy się kubków na kawę, ale z innego powodu – są one pokrywane polietylenem. Nie do niebieskiego kontenera, ale do odpadów zmieszanych wyrzuć także papier lakierowany, paragony, filtry po kawie, ręczniki i chusteczki papierowe oraz serwetki.
Szkło
A czego nie wyrzucać do pojemnika na szkło? Luster, szyb, żarówek, zniczy pokrytych woskiem, szkła okularowego czy żaroodpornego, a także ceramiki, kryształów i porcelany. Takie problematyczne śmieci można umieścić w kontenerze na odpady zmieszane, a najlepiej zawieźć do najbliższego Punktu Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych (PSZOK). Tam również bezpiecznie pozbędziesz się artykułów, których nie możesz umieścić w wyżej wymienionych frakcjach. Są to m.in. tekstylia, odpady niebezpieczne, czyli baterie, termometry rtęciowe, leki i opakowania po nich oraz elektroodpady.
Czy segregacja odpadów ma sens?
„Nie segreguję, bo to i tak później trafia do jednej śmieciarki…” – mówią ci, którzy czują się oszukani przez ekologów. Prawda jest jednak zgoła odmienna. Poszczególne gminy zajmują się planowaniem wywozu i segregacji śmieci. W zależności od tego, gdzie mieszkasz, może wyglądać to nieco inaczej. Czasem śmieciarki przyjeżdżają po jedną frakcję (na przykład papier) w konkretny dzień tygodnia, czasem samochody te wyposażone są w specjalne przegrody, by oddzielać poszczególne odpady, a w jeszcze innym przypadku śmieci rozdzielane są według koloru worków tuż przed dalszym transportem do punktów recyklingu. Śmieci, które nie zostały poddane segregacji, to znaczy te z kontenerów na odpady zmieszane, trafiają do sortowni, w których odbywa się skomplikowany, częściowo zmechanizowany proces porządkowania na poszczególne frakcje. Niestety, zdecydowana większość trafia na składowisko, ponieważ nie nadaje się już do przetworzenia, jak na przykład zabrudzony innymi odpadami papier. Dlatego właśnie segregowanie śmieci w domu jest tak ważne.
Segregacja odpadów – wskazówki
Zmniejszaj powierzchnię, jaką zajmują śmieci. Zgniataj puszki i plastikowe butelki, umieszczaj mniejsze odpady w większych. W ten sposób ułatwisz i tak już uciążliwą pracę ładowaczom nieczystości.
Nie masz pewności? Wyrzuć do zmieszanych. Dużo mniejsze szkody przynosi umieszczenie śmieci w czarnym pojemniku niż przyporządkowanie ich do nieodpowiedniej frakcji. Nie martw się, jeśli czegoś nie wiesz, nie musisz od razu robić wszystkiego perfekcyjnie.
Czytaj etykiety, najlepiej jeszcze w sklepie
Coraz więcej producentów podaje informacje na temat materiału, z którego wykonane zostało opakowanie i jego zawartość oraz gdzie takie zużyte już produkty powinny trafić. Informacja o tym, że materiał nie nadaje się do ponownego przetworzenia, na przykład plastik numer 5, może być powodem, by z takiego zakupu zrezygnować i, być może, wybrać ten sam produkt innego producenta. Faktem jest, że im mniejszy jest odpad plastikowy, tym mniejsza szansa na jego zrecyklingowanie. Pamiętaj o tym, kupując batoniki i oddzielnie pakowane cukierki.
Zminimalizuj ilość śmieci. Jak mówi stare porzekadło – lepiej zapobiegać niż leczyć. Im mniej śmieci będziesz generować, tym mniej czasu stracisz na ich segregację. Na zakupy zabieraj własne opakowania lub wybieraj artykuły, które zamiast trzech warstw plastiku i jeszcze dodatkowo powlekanego kartonika zapakowane są w papier.
Kupuj świadomie, w myśl idei zero waste. Pamiętaj, że to właśnie my, konsumenci, wpływamy na późniejsze decyzje producentów.
Źródła:
https://naszesmieci.mos.gov.pl/
