Strona głównaPorady dietetyczneWpływ nadmiernego spożywania alkoholu na organizm człowieka

Wpływ nadmiernego spożywania alkoholu na organizm człowieka

Nie jest wielką tajemnicą, że nadmiar alkoholu szkodzi zdrowiu. Co prawda, alkohol sam w sobie, jest dla naszego organizmu po prostu trucizną. Jednak to właśnie jego nadużywanie, może nieść ze sobą negatywne skutki dla naszego ustroju, jak i samopoczucia. Dlatego też postaramy się opisać te krótkotrwałe, jak i również te daleko idące. Dodatkowo, odpowiemy na pytanie, czym właściwie jest stan popularnie nazywany kacem, jak i obalimy niektóre mity na temat alkoholu. Zapraszamy do owocnej lektury.

Kilka słów o alkoholu

Wychodząc z chemicznego punktu widzenia, rodzajów poszczególnych alkoholi jest bardzo wiele. Różnią się między sobą właściwościami fizykochemicznymi i znajdują zastosowanie w wielu gałęziach przemysłu, medycyny czy branży spożywczej. Jednak najczęściej pod pojęciem tym kryje się etanol. Jest on najbardziej rozpowszechniony i to właśnie jego mamy na myśli, gdy przywołujemy słowo – alkohol. Jest on zaraz obok toksycznego metanolu, alkoholem o stosunkowo prostej budowie chemicznej. Należy do związków organicznych i otrzymujemy go w wyniku fermentacji alkoholowej. Jako substrat mogą służyć chociażby buraki i trzcina cukrowa, pszenica, żyto, jęczmień, owoce, kukurydza oraz praktycznie wszystkie produkty zawierające w sobie cukry. Nie powinien dziwić więc fakt, że na obecną chwilę, możemy się poszczycić szeroką gamą napojów alkoholowych. Od piwa, wina, a na wódkach oraz whisky kończąc. Skupmy, się natomiast na samym etanolu i jego właściwościach. Ten przezroczysty płyn, o ostrym smaku i zapachu, jest substancją łatwopalną. Poza przemysłem spożywczym, znalazł także zastosowanie chociażby w medycynie, gdzie z jego pomocą możliwy jest proces maceracji. Polega on na otrzymywaniu rozmaitych wyciągów ziołowych, poprzez przenikanie substancji terapeutycznych do etanolu właśnie. Wykorzystywany jest również jako środek konserwujący, ale także bakteriobójczy i bakteriostatyczny. Znajdziemy go tym samym w wielu preparatach do dezynfekcji, ale również wszelkiej maści lekach, czy nawet syropach na kaszel. Jego właściwości, okazały się być także pożądane w przemyśle, gdzie pełni rolę rozpuszczalnika, wchodzi w skład farb, czy bierze czynny udział w produkcji różnych materiałów budowlanych.

Jaki mogą być skutki nadużywania alkoholu?

Etanol, możemy zaliczyć do substancji psychoaktywnych, a uściślając – depresantów. Jak wynika ze statystyk, jest on najszerzej dostępnym, a tym samym najczęściej wybieranym środkiem odurzającym. Jednak jego działanie na organizm, jest zależne przede wszystkim od dawki, naszego stanu psychofizycznego i innych czynników osobniczych. Jako dawkę śmiertelną przyjęto zakres od 150 do 250 gramów czystego etanolu, lecz warto zaznaczyć, że ilości te mogą być skrajnie różne. W każdym razie, nie zachęcamy do eksperymentów z ilością spożytego alkoholu, gdyż mogą skończyć się one tragicznie. Etanol ma ogromny wpływ na cały organizm, jednak szczególnie silnie wpływa na funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego. Wszakże zaburza szlaki komunikacyjne w samym mózgu, ma ogromny wpływ na nasz nastrój, samopoczucie, wprowadza nas niekiedy w stan euforii, odpręża oraz znacznie przyśpiesza bicie serca. Dodajmy, że mówimy tu jedynie o efektach spożycia jego niewielkiej ilości. Te oczywiście nie są, aż tak groźne dla naszego zdrowia, jak te wynikające ze spożywania jego większych ilości. Szczególnie niebezpieczne jest spożywanie dużych ilości etanolu, przez długi czas. Kluczowe znaczenie ma tutaj swoista regularność. W takim przypadku, nasz organizm nie ma właściwie czasu na regenerację i cały czas jest zajęty – usuwaniem szkodliwych metabolitów, pojawiających się w ustroju, po spożyciu.

Jakie jeszcze skutki, może mieć przewlekłe nadużywanie alkoholu?

Etanol, wchłania się w przewodzie pokarmowym po stosunkowo krótkim czasie. Następuje to po około 10 minutach, lecz po 15 – zostaje wchłonięte nawet 50 % spożytego alkoholu. Duże dawki, spożyte w krótkim czasie, mogą skutkować zaburzeniami mowy, problemami z koncentracją, zaburzeniami widzenia lub nawet utratą świadomości. Organem będącym niejako pierwszym bastionem obrony, przed jego szkodliwym działaniem jest wątroba. Sprawia to, iż to ona właśnie jest najbardziej narażona na daleko idące powikłania. Do najpowszechniejszych należy niewątpliwie zapalenie wątroby, jej stłuszczenie i zwłóknienie, a nawet może dojść do marskości tegoż narządu. Co warto zaznaczyć to fakt, iż etanol może działać w specyficzny sposób na trzustkę. Indukuje on bowiem, wytwarzanie przez nią wielu toksycznych substancji, wpływających niekorzystnie chociażby na nasz układ sercowo-naczyniowy. Mogą one również prowadzić do obrzęku naczyń krwionośnych, zaburzenia rytmu serca, jego różnorakich chorób, ale i znacznie zwiększać ciśnienie krwi. Oczywiście należy dodać do tego wszystkiego aspekt socjologiczny oraz społeczny. Nadmierne spożycie etanolu, niemal zawsze w dłuższej perspektywie, może prowadzić do uzależnienia. Osoba taka, tym samym w pewien sposób zostaje wykluczona z życia społecznego. Liczy się tylko zaspokojenie głodu alkoholowego – sięgając po kolejną porcję. Bardzo często cierpią na tym również jej bliscy, często próbujący pomóc w każdy możliwy sposób. Dodatkowo, wszelkie uzależnienia mają to do siebie, że mogą być wyzwalaczem zachowań agresywnych oraz innych silnych zaburzeń, na tle nerwowym. To znacznie utrudnia jakąkolwiek interwencję, mającą na celu nieść pomoc takiej osobie. Bardzo często człowiek, który posiadał dobrą pracę, kochającą rodzinę, wiele rozmaitych zainteresowań oraz hobby – stopniowo porzuca je, na rzecz konsumpcji alkoholu. Takowy scenariusz jest oczywiście procesem, trwającym nieraz latami, lecz niosącym ze sobą nie tylko konsekwencje zdrowotne, ale również niekiedy socjologiczno-społeczne.

Czym tak naprawdę jest kac oraz w jaki sposób zachodzi metabolizm etanolu w ustroju?

Tylko niewielki procent spożytego etanolu, zostaje usunięty wraz z moczem. Praktycznie cała pozostała część zostaje odpowiednio zmetabolizowana w wątrobie. Sam etanol prowadzi do wielu zaburzeń w funkcjonowaniu praktycznie całego organizmu, a intensywność takowych jest oczywiście zależna od ilości spożytej substancji. Jako że etanol jest dla nas toksyczny, cały organizm, a w tym głównie wątroba – dąży do jego zneutralizowania. Na drodze wielu procesów i przemian, dochodzi do powstania aldehydu octowego, który jest podstawowym związkiem chemiczny przemian tego alkoholu. Następnie ów aldehyd, trafia do krwiobiegu, by wraz z krwią dostać się ponownie do miejsca wytworzenia – wątroby. Niestety związek ten w dalszym ciągu jest szkodliwy dla organizmu. Dlatego też, zostaje poddany kolejnym przemianom chemicznych, w których wyniku powstaje kwas octowy, by następnie przekształcić się w dwutlenek węgla oraz wodę. To właśnie pod taką postacią, zostaje ostatecznie wydalony etanol. Ma to oczywisty związek z faktem, iż obie te substancje nie, są praktycznie wcale toksyczne dla ustroju. Warto dodać, że proces ten nie jest wcale taki szybki. Przyjmuje się, że na rozłożenie około 20 mililitrów czystego etanolu, potrzeba niemal jednej godziny. Oznacza to, że pół litra popularnej wódki, zostanie wydalone w czasie co najmniej 24 godzin. Jest to doprawdy długo. Dodatkowo, nasza wątroba ma ograniczoną zdolność do metabolizowania alkoholu, dlatego też w przypadku jego nadmiaru – dostaje się on do krwi, co jest równoznaczne z upojeniem alkoholowym. Krąży on po ustroju, aż do momentu, gdy możliwe będzie jego zmetabolizowanie przez wątrobę. Dodajmy, że przyjmując w tym czasie kolejne dawki alkoholu, tylko utrudniamy oraz wydłużamy ten proces. Odkryto, że za objawy kaca, odpowiada głownie aldehyd octowy oraz powstający później kwas octowy. To właśnie ich wysokie stężenie we krwi jest jedną z bezpośrednich przyczyn złego samopoczucia, lecz co ciekawe – nie jedyną. Bardzo duże znaczenie ma rodzaj spożywanego alkoholu, wszakże im więcej związków chemicznych po za samym etanolem, tym bardziej odczujemy takowy stan. Przykładowo, jeżeli weźmiemy pod uwagę tylko ilość czystego etanolu w trunku, to teoretycznie czysta wódka będzie powodowała o wiele mniej dotkliwego kaca niż chociażby szampan, czy słodkie wino. Na dodatek, na intensywność tego stanu ma wpływ wiele innych związków chemicznych. Chociażby kwas mlekowy, który może zakwaszać organizm, tym samym potęgując ten efekt. Duży wpływ ma także nawodnienie organizmu, które w przypadku spożycia nadmiernej ilości etanolu, stoi na bardzo niskim poziomie. Dzieje się tak, ponieważ alkohol upośledza działanie nerek, przez wydalamy zwiększoną ilość wody. Co więcej, nerki mają problemy z filtracją kłębuszkową, więc nie dość, że następuje gwałtowne odwodnienie, to na dodatek do moczu przenikają substancje, których normalnie byśmy tam nie uświadczyli. Mowa o witaminach, minerałach, glukozie czy białkach.

Alkohol, a sport oraz odchudzanie

Alkohol oraz sport i odchudzanie, zdecydowanie nie idą w parze. Wszakże, może prowadzić do nadwagi, otyłości, ale również negatywnie wpływać na kondycję czy siłę mięśniową – tym samym odbijając się na wynikach sportowych. W jednym tylko gramie czystego etanolu, znajdziemy aż 7 kilokalorii. Jest to niemal tyle samo co w 1 gramie tłuszczu i niemal dwukrotnie więcej, niż w takiej samej ilości białka i węglowodanów. Należy także zwrócić uwagę na fakt, iż są to puste kalorie. Termin ten oznacza, że jest to energia w żaden sposób nieprzydatna organizmowi, lecz mogąca się odkładać chociażby w postaci tłuszczu brzusznego. Co ciekawe, organizm dąży do tego, by pierw metabolizować alkohol, tym samym metabolizm innych związków energetycznych – drastycznie spada. To dodatkowo potęguje efekt, odkładania się energii w postaci tkanki tłuszczowej. Dodajmy, że wiele napojów alkoholowych, nie zawiera w sobie wyłącznie etanolu. Bardzo częstym dodatkiem do wszelkiej maści trunków, są najzwyczajniej cukry. Niosą one ze sobą dodatkową wartość odżywczą, lecz mogą przyczyniać się do spowolnienia metabolizmu etanolu oraz potęgować efekt popularnego kaca. Dodajmy do tego wszystkiego, przekąski spożywane zazwyczaj jako dodatek i efekcie otrzymujemy potężny ładunek energetyczny, który może nie tylko spowolnić proces utraty masy ciała, a wręcz prowadzić do jej zwiększenia. Właściwie te same czynniki, mogą zburzyć efekty rozmaitych treningów. Etanol wpływa również na szybkość regeneracji mięśni oraz całego organizmu po treningu. Tym samym sprawia, że nie są one tak bardzo efektywne, jak i może znacznie zaburzać wzrost masy mięśniowej. W przypadku długotrwałego wysiłku, niezbędnym elementem jest odpowiednie nawodnienie ustroju, co stoi w sprzeczności z alkoholem, który działa odwadniająco. Dodajmy do tego wpływ na układ nerwowy, jak i aspekty psychologiczne. Po spożyciu o wiele łatwiej zrezygnować z założonych celów treningowych, jak i skusić się na niezdrowe przekąski, słodycze i tak dalej. Co więcej, nadmierne spożywanie etanolu z pewnością będzie miało niekorzystny wpływ na jakość snu. Mitem jest fakt, że alkohol ułatwia zasypianie i poprawia jego jakość. Co prawda działanie odprężające, może ułatwić i przyśpieszyć samo zaśnięcie, jednak jakość takowego wypoczynku pozostawia sporo do życzenia. Te wszystkie czynniki sprawiają, że nie jest on dobrym pomysłem nie tylko w trakcie odchudzania czy uprawiania rozmaitych dyscyplin sportowych, ale i podczas codziennego funkcjonowania.

Podsumowanie

Alkohol, a uściślając – etanol, jest zdecydowanie najpopularniejszą używką na całym świecie. Posiada ogromny wpływ na nasz organizm, zarówno w aspekcie fizycznym, jak i psychologicznym. Spożywanie go od czasu do czasu w niewielkich ilościach z pewnością nie odbije się na naszym zdrowiu. Problemem jest natomiast jego nadmierne spożycie, a zwłaszcza czynienie tegoż bardzo regularnie. To z pewnością będzie miało ogromny w pływ na nasze życie – oczywiście w aspekcie negatywnym. Odczujemy to na pewno, a w dłuższej perspektywie, może prowadzić do rozmaitych schorzeń, niejednokrotnie bardzo groźnych dla zdrowia i życia. Dlatego też, nie warto nadużywać etanolu, czego i sobie, i Wam życzymy.

Bibliografia

  1. Ethanol (nr 46139) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck KGaA) na obszar Polski. [dostęp 2019-06-28]
  2. SE. Ferreira, MT. de Mello, S. Pompéia, ML. de Souza-Formigoni. Effects of energy drink ingestion on alcohol intoxication. „Alcohol Clin Exp Res”. 30 (4), s. 598-605, 2006. DOI: 10.1111/j.1530-0277.2006.00070.x. PMID: 16573577.
  3. Association of Habitual Alcohol Intake With Risk of Cardiovascular Disease, JAMA Netw Open. 2022;5(3):e223849. doi:10.1001/jamanetworkopen.2022.3849
  4. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8116538
  5. Rachdaoui N., Sarkar D.K.: Effects of Alcohol on the Endocrine System. Endocrinol Metab Clin North Am. 2013 Sep; 42(3): 593–615.
  6. Balhara Y.P.S., Deb K.S.: Impact of alcohol use on thyroid function. Indian J Endocrinol Metab. 2013 Jul-Aug; 17(4): 580–587.
Magda Kaźmierczak
Magister Technologii Żywności i Żywienia Człowieka oraz Bezpieczeństwa Żywności Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Interesuje się nie tylko żywnością, ale również dietetyką i psychodietetyką. Wolne chwile spędza na trenowaniu z kettlebells lub sztangą.
spot_imgspot_img

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

spot_img
Polecane artykuły
spot_img

Ostatnie artykuły

spot_img