.png){kind=small}
SPIS TREŚCI
- Wrotycz pospolity – charakterystyka
- Czym jest tujon?
- Jak stosować wrotycz pospolity?
- Ekstrakt z wrotyczu pospolitego na owady
- Wrotycz na pasożyty
- Wrotycz na opryszczkę
- Wrotycz pospolity na problemy skórne
- Wrotycz pospolity, a bóle reumatyczne
- Przeciwwskazania do stosowania wrotyczu pospolitego
- Podsumowanie
Wrotycz pospolity, jest rośliną o wielu przydatnych zastosowaniach. Dawniej spożywany był jako lekarstwo na dolegliwości wszelakie. Od spędzania płodu, leczenia histerii czy pobudzania menstruacji. Problem polegał na tym, iż wrotycz jest rośliną trującą. W istocie, na krótką metę, był świetny w eliminowaniu w/w objawów. Niestety równie dobrze radził sobie, z powodowaniem innych skutków ubocznych, w ostateczności prowadzących nawet do śmierci. Czy wrotycz pospolity, mimo tych negatywnych cech, może być dla nas w jakikolwiek sposób przydatny? Na to oraz inne pytania, postaramy się odpowiedzieć.
Wrotycz pospolity – charakterystyka
Wrotycz pospolity należy do rodziny astrowatych. Występuje w całej Europie i na obszarach Azji o umiarkowanym klimacie. Rozprzestrzenił się także, poza tymi rejonami. W Polsce jest gatunkiem pospolitym. Jest rośliną wieloletnią, dorastającą do 1,5 metra wysokości. W medycynie ludowej wrotycz stosowany był tradycyjnie na problemy ze strony układu pokarmowego. Powszechnie stosowany, był jako środek odciążający wątrobę, po sowitym spożyciu tłustych posiłków. Przypisywano mu także działanie moczopędne oraz wiatropędne. Sytuacja ta zmieniła się diametralnie, po odkryciu zawartego w nim tujonu. Jest to substancja odpowiedzialna za jego specyficzny smak i zapach. Wtedy to właśnie zakazano spożywania wrotyczu pospolitego, a dopuszczony został tylko do stosowania zewnętrznego.
Czym jest tujon?
Tujon to organiczny związek chemiczny. Naturalnie występuje jako składnik olejków eterycznych zawartych w niektórych roślinach. Możemy znaleźć go w piołunie, szałwii i właśnie wrotyczu pospolitym. Tujon jest łatwo rozpuszczalny w alkoholach i eterze dietylowym. Nie rozpuszcza się natomiast w wodzie. Ze względu na tę właściwość, stał się częstym składnikiem nalewek czy alkoholi. Jednym z najbardziej znanych jest popularny absynt, któremu swego czasu przypisywano silne właściwości halucynogenne. To właśnie zasługa tujonu.
Sam tujon jest trucizną. Po jego spożyciu, a zwłaszcza nadmiernym, mogą pojawić się efekty niepożądane. Prowadzi do wzmożonej aktywności kory mózgowej, co objawia się niepokojem, drażliwością, a nawet psychozą. Przy przewlekłym stosowaniu, może wywoływać znaczną degradację układu nerwowego. Prowadzić to może do paraliżu, ale także rozmaitych chorób na tle nerwowym. Są jednak wyjątki od tej reguły. Już Paracelsus wieki temu orzekł, iż „wszystko jest trucizną i nic nie jest trucizną, bo tylko dawka czyni truciznę”. Oznacza to, że w szczególnych przypadkach, można stosować wrotycz w formie naparu. Jednak w tym przypadku, należy bardzo dokładkie kontrolować dawkę.
Jak w takim razie stosować wrotycz pospolity?
Mimo tych wszystkich negatywnych skutków, przy spożywaniu wrotyczu pospolitego, w dalszym ciągu niesie on ze sobą wiele pozytywnych działań. W rozmaitych sklepach zielarskich, najczęściej najdziemy olejek, pochodzący z jego kwiatów. Przeznaczony jest do stosowania zewnętrznego, najczęściej na skórę. Należy pamiętać o tym, że w takiej formie jego stężenie może wywoływać podrażnienia. Z tego powodu, bardzo istotne, jest jego rozcieńczenie przed użyciem. Jako że, tujon nie rozpuszcza się w wodzie, do tego procesu zalecamy użyć stężonego alkoholu etylowego. Najlepiej sprawdzi się zwykły spirytus. Można także, zaopatrzyć się w już gotowe preparaty z ekstraktem z wrotyczu. Wtedy postępujmy zgodnie z zaleceniami znajdującymi się na opakowaniu.
Dawkowanie nie może przekroczyć 3-4 podań na dzień, przy czym jednak porcja nie może przekroczyć 220 ml oraz przy założeniu, że będziemy się trzymać powyżej zamieszczonej receptury. Jeśli decydujemy się na gotowy produkt z apteki czy sklepu zielarskiego powinniśmy dostosować się do wytycznych producenta preparatu.
Ekstrakt z wrotyczu pospolitego na owady
Wrotycz wydziela charakterystyczny zapach, który przypomina zapach kamfory, dlatego skutecznie odstrasza owady. Może być skuteczny w przypadku komarów, much, mszycy czy mrówek. Generalnie odstrasza on większość popularnych owadów występujących w naszym kraju. Z tego powodu wrotycz znalazł zastosowanie jako repelent. Zioło można rozdrobnić, a następnie natrzeć nim skórę. Używać go można także w formie roztworu do stosowania na skórę.
Wrotycz na pasożyty
Ze względu na dużą zawartość tujonu. Wrotycz znalazł zastosowanie jako środek przeciwpasożytniczy. Najlepiej w tym celu sprawdzają się roztwory alkoholowe wrotyczu, stosowane na skórę. Może być pomocny przy pozbyciu się kleszczy, wszy, świerzbowców i nużeńców. Usuwanie pasożytów z ustroju może też odbyć się przy zastosowaniu np. nalewki z wrotyczu. Wiąże się to z koniecznością wypicia wcześniej przygotowanego płynu. Jednak Unia Europejska dyrektywą z 2006 r. zakazała stosowania wrotyczu wewnętrznie pozostawiając jedynie możliwość zewnętrznego korzystania z dobrodziejstwa wrotyczu. Tak jak wcześniej wspominaliśmy, są od tej reguły wyjątki. Napar z wrotyczu w kontrolowanych ilościach, doskonale sprawdza się przeciw tasiemcom i glistom.
Wrotycz na opryszczkę
W medycynie ludowej od dawna wiadomo, że wrotycz wykazuje także silne działanie przeciwwirusowe. Po szeroko zakrojonych badaniach przeprowadzonych w Hiszpani oraz Wielkiej Brytanii płynie jasny przykaz. Wrotycz pospolity, za sprawą zawartej w nim akslylaryny, może być skuteczny w walce z wirusem opryszczki. Co więcej w trakcie badań odkryto, że wrotycz zawiera także partenolid – substancję o silnym działaniu przeciwnowotworowym i przeciwzapalnym.
Wrotycz pospolity na problemy skórne
Substancje zawarte we wrotyczu, mogą być pomocne w wielu schorzeniach skórnych. Mowa o trądziku, suchości skóry, ale i obrzękach. Od wieków wykorzystywany był w formie odwaru jako środek do nacierania, wybranych miejsc. Obecnie stosuje się go w formie rozmaitych maseczek, ale i roztworów. Co ważne, w celu stosowania go na twarzy. Najlepiej wybierać preparaty na bazie wody, a nie alkoholu. W takiej formie, może łagodzić łojotok, nadmierne wypryski oraz zapewniać skórze zdrowy wygląd.
Wrotycz pospolity, a bóle reumatyczne
W lecznictwie ludowym wyciąg alkoholowy z kwiatów wrotyczu stosowany jest do nacierania w bólach spowodowanych reumatoidalnym zapaleniem stawów czy artretyzmem (dną moczanową). Dodatkowo, może także być stosowany jako doraźny środek w bólach mięśni. Ze względu na zawartość substancji przeciwzapalnych.
Przeciwwskazania do stosowania wrotyczu pospolitego
Wbrew pozorom wskazań do ograniczenia lub zaprzestania stosowania preparatów z wrotyczu, nie jest tak dużo. Po pierwsze nie jest szczególnie zalecany kobietom w ciąży, jak i tym karmiącym piersią. Uważać powinni też alergicy, gdyż wrotycz może zawierać substancje wywołujące silne reakcje alergiczne organizmu. Natomiast ze względu na zawartość tujonu, zaleca się wyeliminowanie tej rośliny z diety, osobom ze schorzeniami układu nerwowego. Ponadto ostrożnie do tego środka powinny podchodzić osoby mające kłopot z krzepnięciem krwi. Ziele to ma bowiem właściwości silnie poronne oraz wywołujące krwawienia. Co więcej, z uwagi na fakt, iż jest składnikiem wielu alkoholi, bezwzględnie wyeliminować powinny go osoby z objawem uzależnienia od tujonu.
Podsumowanie
Nie można ukryć, że wrotycz pospolity jest rośliną potencjalnie bardziej niebezpieczną, niż większość popularnych ziół wykorzystywanych w celach leczniczych. Nie zmienia to jednak faktu, iż w dalszym ciągu może być dla nas bardzo przydatny. Kluczem do sukcesu, jest jego odpowiednie dawkowanie i ostrożność. W zastosowaniu zewnętrznym, może nieść wiele korzyści, dla naszego organizmu. Co do działań wewnętrznych, tu najbardziej istotna jest dawka. Właśnie dlatego, zażywanie preparatów z wrotyczu doustnie, warto wcześniej skonsultować z lekarzem.
Bibliografia
- Rose Daniel, Wrotycz pospolity na straży zdrowia, Enso Publishing, 2016, ISBN 9788393650071.
- Horne Steven, Easley Thomas, Zioła, które leczą. Nowoczesna roślina apteka w twoim domu, Wydawnictwo Kobiece, 2019, 1, ISBN 9788366338333.
- Jakub Mowszowicz: Przewodnik do oznaczania krajowych roślin trujących i szkodliwych. Warszawa: Państ. Wydaw. Rolnicze i Leśne, 1982. ISBN 83-09-00660-8.
- Marek Jedziniak: Kwiaty polne (pol.). www.kzp.pl. [dostęp 2018-05-31].
